Gebelik, Bir Hastalık Değildir…
Gebelik, bayanlara has fizyolojik bir olaydır. Gebelik devrinde dölün büyümesi, annenin aldığı besin hususlarının plasenta aracılığı ile taşınması yoluyla olur. Taşınan besin ögeleri, anne adayının kendi ihtiyacına ek olarak düşünülmelidir. Gebelik periyodunda, hem annenin fizyolojik ihtiyaçları ve bedenindeki besin ögeleri yedeği istikrarda tutulmalı, hem de bebeğin olağan büyüme ve gelişimi için gerekli güç ve besin ögeleri sağlanmalıdır.
Gebelikte yetersiz-dengesiz beslenme:
-
Ölü doğum
-
Prematüre doğum
-
Konjenital bozukluklarla doğum
-
Annede yetersizlikler sonucu ortaya çıkabilecek sıhhat problemleri risklerini artırmaktadır.
Gebeliğin muhakkak devirlerinde çeşitli besin ögesi yetersizlikleri ve buna bağlı çeşitli sıhhat riskleri kelam konusu olabilir. Bunların kimileri şu biçimde sıralanabilir:
-
Demir: Gebelik periyodunda sık karşılaşılan bir sorun, çoklukla demir ve B 12 vitamin eksikliğine bağlı olarak gelişen kansızlık (anemi) sıkıntısıdır. Yetersizlik sonucu düşük doğum yüklü ve meyyit doğum görülme riski artabilir. Lifin ve kalsiyumun, çay ve kahve üzere içeceklerin demir emilimi üzerideki olumsuz tesirleri dikkate alınarak, kepek-lif ve kalsiyum içeriği yüksek besinler ile çay, kahve üzere içeceklerin demir içeriği yüksek besinlerle bir ortada alınmamasına itina gösterilmelidir. C vitamininin ise demir emilimini artırdığı bilinmektedir. Öğünlerde mevsimine uygun zerzevat ve meyvelerin kâfi seviyede bulunması, yiyeceklerin demir içeriğinden gereğince yararlanmak açısından değerlidir.
-
Folik Asit: Yetersizliği ile, çeşitli doğumsal bozuklukların görülme sıklığı artabilir. Bilhassa koyu yeşil yapraklı zerzevat tüketimine itina gösterilmelidir.
-
İyot: Yetersizliğinde beyin gelişimi olumsuz etkilenebilir. Kullanılan tuz, iyotlu tuz olmalıdır. Balık ta âlâ bir iyot kaynağıdır.
-
Kalsiyum: Anne karnında bilhassa kemik gelişimi devrinde yetersizliği sonucunda, hamilenin kalsiyum depolarından çekilme olabilir. Bu da hamilenin kemik ve diş sıhhati açısından meselelere yola açabilir.
-
Omega 3: Gebelik periyodunda kâfi seviyede omega 3 alımının, anne karnındaki bebeğin beyin gelişimi üzerinde olumlu tesirleri olduğu bilinmektedir. Yapılan çalışmalar, kâfi omega 3 alımı olmayan annelerle kıyaslandığında, omega 3’ün kâfi alımının, yalnızca bebekte sağlıklı beyinsel gelişimin sağlanabilmesi açısından değil, tıpkı vakitte gebelik mühleti ve lohusalık devrinde de, annenin daha sağlıklı bir süreç geçirmesi için kıymetli olduğu sonucunu takviyeler niteliktedir. Omega 3’ün besinsel kaynakları ortasında balık, koyu yeşil yapraklı sebzeler, fındık ve badem yer almaktadır.
Gebelik devrinde beslenmede her besin kümesinden besinlere kâfi ölçüde yer verilmesi değerlidir. Bu besin kümeleri; süt-yoğurt kümesi, et-yumurta kümesi, tahıl kümesi, sebze- meyve kümesi olarak sınıflandırılabilir. Gebelik için artan besin gereksinimlerine ek olarak, anneye bağlı olarak ihtiyacın arttığı durumlar da kelam konusu olabilir. Anne adayının gebelik öncesi kilosunun yetersiz olması yahut yaşının küçük olması, büyüme- gelişme periyodunu tam tamamlamamış olması, besin depolarının yetersiz olması üzere durumlarda annenin muhtaçlıklarını da karşılayan bir beslenme tertibinin oluşturulması gerekir.
Gebelik periyodunda beslenme ile ilgili birtakım problemler da yaşanabilir. Bunların başında, bilhassa birinci birkaç ayda görülebilecek bulantı-kusma şikayetleri gelir. Bu sorunun yaşandığı periyotta öğünler sıklaştırılmalı, öğünlerde katı besinlere yer verilmeli, çok yağlı ve sıvı yiyeceklerden sakınılmalıdır.
Konstipasyon (kabızlık) sorunu da bu periyotta karşılaşılabilecek bir başka meseledir. Bu durumda bilhassa lif içeriği yüksek tam tahıllı eserlere, kuru baklagillere, zerzevat ve meyvelere beslenmede gereğince yer verilmeli, sıvı tüketimi artırılmalı, sıhhat sakıncası yoksa, ufak yürüyüşler yapılmalıdır.
Gebelik periyodunda ne kadar çok kilo alıyorsak, bebek o kadar uygun besleniyordur diye bir sonuç çıkarılması genel, fakat yanlışsız olmayan bir niyettir. Burada değerli olan, kâfi seviyede besin tüketiminin yanında, her besin kümesinden belirli ölçülerde, yani istikrarlı bir tüketimin sağlanmış olmasıdır. Gebelik devrine eşlik eden diyabet (şeker hastalığı) üzere bir sıhhat sorunu mevcut ise, bununla ilgili verilen tedaviye ek olarak, beslenme uzmanından bu mevzuda bilgi ve beslenme eğitimi alınmalıdır. Gebelik, bir hastalık olarak düşünülmemelidir ve özel bir sıhhat durumu kelam konusu değil ise tamamiyle hareketsiz bir süreç içine girilmemeli, kâfi seviyede sıvı tüketiminin olmasına da dikkat edilmelidir.
