1-7 Ekim tarihleri ortası “Emzirme Haftası” olarak kabul edilmektedir. Bebeklerin birinci tanıştığı besin olan anne sütü, içeriği ve faydalarıyla tam manasıyla mucizevi bir besindir. Buna karşın günümüzde ruhsal, fizikî ve sosyolojik etkenler sebebiyle kimi anneler emzirmeden kaçınabilmektedir. Dünya Sıhhat Örgütü, birinci 6 ay bebeklerin anne sütüyle beslenmesini önermektedir. Ülkemizde birinci 6 ay anne sütü alan bebeklerin oranı yalnızca %9,5’tir. Halbuki ki anne sütü hem bebekle anne ortasındaki duygusal bağı sağlar hem de bebeğin gelişimi ve sıhhatinin sürdürülmesinde değerli rol oynar.
Özellikle immünolojik gelişimi sağlamasının yanında anne sütü, bebeğin tüm muhtaçlıklarını karşılayacak bir besinsel örüntüye sahiptir. Doğumdan çabucak sonraki birinci 4-5 günlük koyu kıvamlı süte “kolostrum” ismi verilir ve bebeğin birinci aşısı olarak tanımlanır. Kolostrumda bulunan A,D,E ve K vitaminleri olgun süttekinin 5 katı kadardır. Bunun yanı sıra selenyum, sodyum, çinko mineralleri ile B12 vitaminini de daha fazla içermektedir.
5. gün ile 15. Gün ortasındaki anne sütü geçiş sütü olarak isimlendirilir. 15.günden sonra anne sütü, olgun (mature) süt yapısına ulaşır. Olgun anne sütü çoklu doymamış yağ asitlerinden zengindir ve bu sayede bebeğin beyin gelişiminde çok değerli bir rol oynar. Amerika’da yapılan bir çalışmaya nazaran anne sütü, bulaşıcı hastalıklara karşı bebeği korur. Bunun yanı sıra anne sütü ile beslenen çocuklarda ileriki devirde obezite görülme riskinin daha az olduğu görülmüştür.
Bebeğe sağladığı faydaların yanında anne sütü, annenin de hayatında büyük tesirler yaratır. Emziren bayanlarda ileriki periyotta over kanseri ve göğüs kanseri görülme riskinin emzirmeyen annelere nazaran daha düşük olduğu görülmüştür. Birebir vakitte emziren annelerde menopoz sonrası devirde kemik erimesi görülme riskinin daha az olduğu, yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır.
EMZİRME PERİYODUNDA ANNENİN DİYETİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Anne sütünün besinsel içeriği annenin diyetinden direk etkilenir. Bilhassa annenin protein ve yağ tüketimi direk olarak süte yansır. Bu nedenle annenin kâfi protein alımı ve diyetinin yağ örüntüsü çok kıymetlidir. Haftada 2 gün yağlı balık tüketimi, anne sütünün omega-3 içeriğini artırır. Omega 3 yağ asidi bebeğin mental gelişimi için değerli bir rol oynar.
Emzirme devrinde annede kimi vitamin eksiklikleri görülebilir. Bilhassa A,E ve C vitaminleri gereksinmesi bu devirde artmaktadır. Bu nedenle annenin diyetinde sarı,turuncu ve yeşil sebze-meyvelere yer verilmedir. Yemeklerde bitkisel yağlar kullanılmalıdır.
Emzirme sırasında anne, ekstra güç harcamaktadır. Anne sütü salgılanırken besin ögeleri annenin diyetinden ve depolarından sağlanır. Bu nedenle annenin güç açığı yerine konmalı ve depoları doldurulmalıdır. Aksi durumlarda annede besin ögesi yetersizliğine bağlı olarak kimi sıhhat sıkıntıları gelişebilir.
ANNE SÜTÜNÜ ARTIRMAK İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
Sağlıklı bir anne, günde 700-800 ml süt salgılamaktadır. Anne sütünün artmasını sağlayan en tesirli usul bol su içmektir. Lakin çok su tüketimi sütün bileşimini etkileyebilir. Bu nedenle günde 3-3,5 litre su içilmesi gerekmektedir. Bebeğin doğumdan çabucak sonra emzirilmesi süt ölçüsünü direkt tesirler.Bunun dışında bebeğin her istediğinde emzirilmesi ve emzirmenin gerçek formda gerçekleştirilmesi de anne sütünü artıran durumlardır. Tıpkı vakitte annenin ruhsal durumu süt ölçüsünü direkt tesirler. Annenin bebeğine yetemediğini düşünmesi, emzirmenin bırakılmasındaki en büyük nedendir. Kâfi süt salgılanmasının annenin yaşından etkilendiği de unutulmamalıdır.
Günümüzde bilhassa kırsal kesimde anne sütünü arttırdığı kabul edilen kimi klasik teknikler vardır. Bunlardan en yaygın olan içecekler ıhlamur, ısırgan otu çayı, rezene, adaçayı üzere bitkisel içeceklerdir. Bu bitki çaylarının anne sütünü arttırdığına yönelik bilimsel deliller bulunmamaktadır ve düzenekleri bilinmemektedir. Bilhassa açıkta satılan ve kaynağı bilinmeyen çaylar muhakkak annelerin tercihi olmamalıdır.
