İnsülin pankreastan salgılanan bir hormondur. Sindirim sisteminde glikoza kadar parçalanan besinler kan yoluyla hücrelere ulaşır. Kanda taşınan glikoz kan şekeri olarak bilinir ve öğün sonrası seviyesi yükselir. Bu süreçte salınan insülin, hücrelerin şekeri kullanabilmesi için gereklidir.
İnsülin direnci ‘ bedenin ürettiği insülini kullanamaması’ olarak tanımlanabilir.
İnsülin direnci olan şahıslarda karaciğer, yağ ve kas hücreleri, insüline düzgün karşılık veremez ve kan şekeri yükselmeye devam eder. Bunun sonucunda; şeker düzeyini düşürmek için refleks yanıt olarak, pankreas bezi daha fazla insülin salgılar. Bu salgılama süreci sonsuz değildir ve bir müddet sonra pankreas bezi kâfi insülin üretemez hale gelir. Kanda giderek yükselen şeker diyabet ve kalp hastalıklarına yer hazırlar.
İnsülin direnci olan birçok kişinin kanında hem şeker hem insülin seviyelerinin yüksek olduğu görülmektedir.
Sağlıklı şahısların % 25 inde, bozulmuş glikoz toleransı olan bireylerin %60’ında, ve tip 2 DM’si olan bireylerin %60-75’inde insülin direnci görülür.
İnsülin direnci gelişiminde neler tesirlidir?
•İnsülin reseptöründeki mutasyonlar ile glikozun hücre içine alım kanallarında ve sinyal iletimindeki proteinlerin bozuklukları
• Fazla kilo
• Hareketsiz yaşam
• Uyku problemleri
• Yüksek kan basıncı
• Yüksek kan şekeri
• Yaşlanma
• Yüksek kan kolesterol ve lipit düzeyleri
İnsülin direnci açısından kimler risk altında?
• Bel etrafı 102 cm ‘ den fazla olan erkekler ve 88 cm’den fazla olan kadınlar
• Serum trigliserit düzeyi 150mg/dl’den fazla olan kişiler
• Kan basıncı 130/85 mmHg ‘nin üzerinde seyrettiği kişiler
• HDL kolesterol bedeli 40mg/dl den az olan kişiler
• Açlık kan şekeri 100 mg/dl’ den fazla olan kişiler
• Vücut kitle indeksi 30 kg/m2 den büyük olan kişiler
• Bel/kalça oranı 0.9’dan büyük erkekler ve 0.85’ten fazla olan kadınlar
İnsülin Direncinde Tanı
Klinikte pratikte en sık kullanılan sistem HOMA formülüdür. Olağan bireylerde HOMA bedel 2.7’den düşük olarak bilinmektedir. 2.7’nin üzeri değişik derecelerde insülin direncini yansıtır.
[HOMA: açlık insülini (µu/ml) x açlık plazma glukozu (mg/dl) / 405]
İnsülin direnci belirtileri
1.Açıklanamayan kilo artışı ve kilo vermede zorlanma: fazla insülin üretimi yağ doku birikimine yol açar.
2.Açlık-hipoglisemi atakları: bilhassa unlu, şekerli yiyecekleri, tatlıları, alkoll kullanımını inhibe eden yorgunluk, uyku hali, sonluluk, yeme-içme krizleri
3.Hızlı yeme, sık ve çabuk acıkma
İnsülin direncinin Tedavisi var mı?
İnsülin direncinin tam bir tedavisi mümkün değildir fakat belli bir beslenme modelini ve tertipli antrenmanı hayatımızın bir modülü biçimine getirirsek sorunu denetim altına alabilir ve ileride çıkacak sıhhat sorunlarını engelleyebiliriz.