Herkese selamlar! Bugün en önemli organımız olan beyinden bahsedelim. Danışanlarımızdan son zamanlarda sık sık karşılaştığımız konulardan biri olan ‘beyin ağırlığı değişir mi?’ sorusunu cevaplamak isterim. Öncelikle bu yazıyı kaleme alırken büyük katkısı olan stajyerim Sevil Köseoğlu’na teşekkürlerimi sunarım. Kendisinin ilerleyen dönemlerde çok başarılı bir diyetisyen olacağına inancım tamdır.
Beyin, muhtemelen insan vücudundaki en önemli organdır. Eylemleri ve tepkileri kontrol eder ve koordine eder, düşünmemize ve hissetmemize izin verir ve bizi insan yapan her şey olan anılara ve hislere sahip olmamızı sağlar. Sinaps adı verilen trilyonlarca bağlantıyla iletişim kuran 100 milyardan fazla sinirden oluşur.
Beyin, birlikte çalışan birçok özel bölgeden oluşur:
• Beynimizin en dış tabakası düşünme ve istemli hareketler başladığı kısmıdır.
• Beyin sapı, nefes alma ve uyku gibi temel işlevlerin merkezidir.
• Beyincik, koordinasyon ve dengeden sorumludur.
Beynimiz sağ ve sol olmak üzere 2 kısma ayrılabilir.
Sol beynimiz; alışkanlıklar, rutinler ve analizler, mantık, doğrusal düşünme, yazı yazma gibi işlemlerin merkezidir.
Sağ beynimiz; hayal gücü, bütünsel düşünme, sezgi, sanatsal, ritim, duygu görselleştirme, hayal kurmak gibi işlemlerin merkezidir.
Beyin yalnızca yaklaşık 1.2-1.4 kg ağırlığındayken, birçok parçadan oluşan oldukça karmaşık bir organdır. Yüzde 60’ı yağ, yüzde 80’i sudur. İnsan beyni oksijen ve kalori alımımızın yaklaşık yüzde 20’sini kullanır.
Yetişkin bir insan beyni toplam vücut ağırlığının yaklaşık yüzde 2’sidir.
PEKİ BEYİN AĞIRLIĞIMIZ DEĞİŞİR Mİ?
Daha önce beyin ağırlığımızın değiştiği, azaldığı veya arttığı hakkında bir yargı duymuş muydunuz?
Duymadıysanız şimdi birlikte inceleyim.
Beyin ağırlığı ve hacmi 2 şekilde şekilde değişebilir. Biri yaşlılık diğeri ise obezitedir.
Beyin dokusunun küçülmesi veya kas kaybı yaşla birlikte ortaya çıkar. Şiddetli kas kaybı genellikle bir hastalık süreciyle ilişkilidir.
Ayrıca ihmal edilmiş bir çocuk beyni, sağlıklı bir çocuğun beyninden önemli ölçüde daha küçük olabilir.
Beyin ağırlığının yaşla birlikte azaldığı bilinmektedir. Değişiklikler 30 ve 40 yaşlarında başlar ve yaşam süresi boyunca ilerleyen bir düşüş gösterir. 20 yaşında, erkek beyninin ortalama ağırlığı yaklaşık 1400’dür gr’dır ve 65 yaşında beyin ağırlığı yaklaşık 1300 gr’dır. Toplam ağırlık kadınların erkeklerden 100-150 g daha az olmasına rağmen, kadınlar için beyin ağırlığı da benzer bir eğilimi takip etmektedir. Değişikliklerin çoğu 55 yaşından sonra meydana gelir ve 90 yaşına kadar en yüksek beyin ağırlığının %15’ine kadar bir toplam kayıp olur. Beyin hacmindeki değişiklik 50 yaşından sonra başlar, her on yılda %2 veya 3 oranında artan bir azalma olur. 50 yaşına kadar, ağırlıklı olarak serebral korteksin gri maddesinde hacimde bir azalma gözlenir. Yaş ilerledikçe beyin ağırlığı erkeklerde 2,7 gr, kadınlarda 2,2 gr azalmaktadır. Vücut boyu beyin ağırlığı santimetre başına ortalama 3,7 gr civarında artar.
Ayrıca sadece yaşlanma ile değil vücut ağırlığımızın değişmesiyle de beyin ağırlığımız değişebilmektedir. Obezite beyin yapısıyla bağlantılıdır. Araştırmalara göre fazla vücut ağırlığına sahip olan bireylerde hafıza fonksiyonunda düşüş ve Alzheimer riski gözlemlenmiştir. Hafıza, dikkat ve karar verme de eksiklikler görülmüştür. Bu da beynin daha az kullanılmasından kaynaklıdır. Yani obez bireyler, sağlıklı kategorideki insanlara göre daha az beyin hacmine sahiptirler.
Kısacası ideal kiloda olmak hem vücut sağlığımız hem de düşünme kabiliyetimiz olan beyin açısından oldukça önemlidir. Yoksa ilerleyen yaşlarda azalacak olan beyin hacmimizi daha erken yaşlara çekmiş oluruz. Bu da kalp atışımızdan tutun zihinsel düşünmeye kadar her konuda bizi zora sokar. Hormonal dengemizi etkiler. Duyuları kavrayabilmek, mantıklı düşünebilmek ve algılayabilmek için sağlıklı bir beyine ihtiyaç vardır. Bu da sağlıklı bir vücut ağırlığından geçer. Sağlıklı vücut ağırlığına sahip olmak ve bu konuda daha fazla bilgi edinmek için lütfen web sitemizi ziyaret edin (www.beyzayalav.com). Sağlıklı günler dilerim.