Böbreklerimiz bedenimizde oluşan metabolik atıkların atılmasından sorumlu karın boşluğunun alt kısmında ve omuriliğin iki yanında bulanan nefronlardan oluşan organdır. Böbreğe gelen kan nefronlardan geçmektedir. Bedenimizde son süzülme yeri böbreklerimizdir. Nefronlar emilim sonrasında kanda kalmış ancak bizim için değerli olan besin öğelerinin geri emilimini gerçekleştirmektedir.
Böbreklerin metabolik atıkların atılmasının yanı sıra öbür vazifeleri de vardır:
-
Sıvı-elektrolit istikrarını sağlamada vazifelidir.
-
Bazı hormonlar üzerine tesir etmede kıymetli bir organdır.
-
D vitamininin kullanılmasını sağlayarak ve kalsiyum-fosfor istikrarını sağlayarak kemikleri güçlendirmede vazifelidir.
-
Böbreklerin salgıladığı eritropoetin hormonu sayesinde kemik iliği uyarılır ve kan imali gerçekleştirilir.
-
Salgıladığı hormonlarla tansiyon istikrarını sağlar.
-
Kandaki ziyanlı hususların atılmasını sağlayarak kanı temizler.
Böbrek süzme misyonunu sağlıklı bir biçimde gerçekleştiremezse kanda üre seviyesi yükselir ve böbrek rahatsızlıkları görülmeye başlanır. Şayet ki böbrekler de sorun olduğu düşünülüyorsa böbreklerin uzunluklarına bakılır, kan analizleri ve idrar analizleri yapılır bunların sonucunda tedaviye başlanır.
BAZI BÖBREK HASTALIKLARINDA BESLENME:
-
NEFROTİK SENDROM: Böbreğin bozulması nefronların fonksiyonlarını kaybetmesi sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Yaygın ödem, çok yüksek oranda proteinüri, hipertansiyon, hiperkolesterolemi, hiperlipidemi belirtilerinden bazılarıdır.
-
AKUT GLOMERULO NEFRİT: Böbreklerde iltihap oluşmasıdır. İltihabın oluşmasının nedenleri ise bakterilerdir. İdrarın azalması (Oligüri), idrarda kan oluşu (hematüri), ödem, idrar yapamama (anüri), idrarda protein oluşu (proteinüri), hipertansiyon birtakım belirtileridir.
-
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ: Büsbütün bozulmuş ve geri dönüşü olmayan böbrek hastalığıdır. Bu hastalıkta olan bireyler uygulanan diyet tedavisi ve öbür tedavi usullerine karşı bir güzelleşme göstermezse diyaliz makinasına bağlanırlar. Bu makine ile kanlarında bulunan zehirli unsurlar kanlarından uzaklaştırılır. Diyaliz tedavisi uygulanırken de bir diyetisyen eşliğinde beslenmelerinde gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
-
AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ: Kronik böbrek yetmezliğinde olduğu üzere böbrek tüm işlevlerini kaybetmez yalnızca %15-20 oranında bir fonksiyon kaybı görülür. Ağızdan kan gelmesi (hematemez), idrarın azalması (oligüri), idrar yapamama (anüri),ödem, hipertansiyon, kalp yetmezliği, metabolik asidoz, dalgınlık birtakım belirtilerindendir.
-
BÖBREK TAŞI: Böbrek yetmezliğinin nedenleri ortasında sayılabilir. Genelde görülen üriner sistem rahatsızlığıdır ve birinci olarak 30’lu yaşlara gelindiğinde görülmektedir. Taşın yapısına nazaran tıbbi tedavi usulleri vardır.
BÖBREK HASTALARINDA BESLENME NASIL OLMALIDIR?
Tüketilen besinler metabolizmada süreç gördükten sonra atık unsurlar böbreklerimizle atılır. Böbreklerinde sorun olan bir kişi bu nedenle böbreklerine yük olacak formda beslenmemelidir. Ayrıyeten beslenmeleri kısıtlıdır yenilen besinlerden azamî yarar alınmalıdır bu nedenle besinlerin pişirilme formülleri dahi değerlidir kızartma yerine haşlama yolu tercih edilirken pişirme sırasında besinlerin besin kıymetlerini kaybetmemelerinde dikkat edilmelidir. Her vakit beslenme ve diyet şahsa özeldir diyoruz bu böbrek rahatsızlığı olan bireyde de böyledir kişinin gereksinimi olan besin öğelerine, böbreğin durumuna, yaşı-boyu-kilosuna nazaran beslenmesi farklılık gösterebilmektedir bu nedenle vereceğim bilgiler genel bilgilerdir kendi beslenme uzmanlarınızla diyetinizi belirleyiniz.
-
Proteinlerin son eseri üre, kreatinin ve ürik asittir. Böbreğinizde de sorun oluştuğu vakit metabolik eserleri atmakta zorlanacağı için bu son eserler birikir. Atık unsurların birikmesi ile bireyde halsizlik, bulantı, kusma, nefes darlığı görülebilir. Bu nedenle böbrek rahatsızlığının cinsine nazaran protein kısıtlaması uygulanır.
-
Vücudumuza sıvı girişi su ile su içeren besinler ile ya da çeşitli içeceklerle olmaktadır. Su sağlıklı bir şahısta dışkı, terleme ya da idrar ile atılmaktadır. Böbreklerinde sorun olan şahısta ise su idrara çıkamaz ve bedenden suyu atamaz bedende daima birikmeye devam eder. Bu türlü durumlarda tüketimde azaltma uygulanır. İdrara çıkmada azalma görülmediyse su tüketiminde azaltma uygulamaya gerek yoktur.
-
Potasyum kaslarımızın kasılmasını sağlayan ve bedenimizde bulunan bir tuzdur. Böbrek yoluyla bedenimizden uzaklaştırılır. Böbreklerde sorun olduğu vakit ise uzaklaştırılamaz ve kanda yükselir. Kişi kendinde halsizlik, kaslarında güçsüzlük hissedebilir ve potasyumun kanda çok artışıyla kişinin kalbi bile durabilir. Ispanak, , patates, havuç, avakado, hurma, muz, kavun, kayısı, nar, karalahana, kuru meyve birtakım potasyum kaynaklarıdır. Şayet bir zerzevat yemeği yapıyorsa kişi ve potasyumdan kısıtlı bir diyet uygulanacaksa yemek suyunun tüketilmemesine dikkat edilmelidir.
-
Vücudumuzun su istikrarını sağlamada sodyum vazifelidir. Böbrek rahatsızlığı olan şahıslarda sodyum atımında da sorun oluşur ve sodyum biriktikçe bedende su birikir. Sonuç olarak kalp yetmezliği bile görülebilir bu nedenle tuz tüketimi epey az olmalıdır hatta hiç olmamalıdır.
-
Fosforunda fazlası böbreklerle atılmaktadır. Yani böbreklerinde sorun olan kişinin bedeninde fosforda birikir bunun sonucunda kemik zayıflığı, eklem ağrıları üzere şikâyetler görülebilir. Kırmızı et, tavuk eti, süt, yoğurt, peynir, yumurta, kuru fasulye, bakla, nohut, mercimek birtakım fosfor kaynaklarıdır..
