Obezite; bedende fazla ölçüde yağ birikmesi sonucu ortaya çıkan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir sıhhat sıkıntısıdır. Bebek, çocuk, yetişkin üzere farklı yaş kümelerinde görülebilmektedir. Erişkin periyotta obez olan bireylerin büyük çoğunluğunda obezite, çocukluk çağında başlamıştır. Düşük oranda hormonal bozukluğa bağlı olabilir fakat çoklukla istikrarsız beslenme ve çok yeme sonucu ortaya çıkmaktadır.
Çocukluk Periyodunda Yağlanma Nasıl Oluşur ?
Çocukluk devrinde beslenme bedende yağ hücrelerinin temel olarak oluştuğu periyottur. Bedende yağ hücresi oluşumu iki formda gerçekleşir: hipertrofi ve hiperplazi. Yağ hücresinin hacminin büyümesi hipertrofi, yağ hücresinin çoğalması ise hiperplazidir. Çocukluk devrinde yağlanma çoklukla hiperplazi (hücre sayısının artması) halindeyken ilerleyen yaşlarda hipertrofi (hacmin büyümesi) biçiminde olmaktadır ve bedende yeni oluşan hiçbir yağ hücresi kaybolmamaktadır. Hiperplazik yağlanmada da yeni yağ hücresi oluştuğu için kilo kaybı daha zordur ve çocukluk periyodunda hiperplazik yağlanmanın artışı ileriki yaşlarda obeziteye neden olmakta ve kilo kaybını zorlaştırmaktadır.
Obezite Nedenleri;
-
Genetik faktörler
-
Aileden kaynaklı sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları
-
Nadiren görülen hormonal bozukluklar
Genetik faktörler
Anne ve babanın her ikisi birden şişman ise çocuklarında obezite görülme ihtimali % 80’dir. Ebeveynlerden yalnızca biri şişman olduğunda çocuğunun obez olma ihtimali %40 olarak belirtilmiştir. Fakat doğumdan itibaren hayatın birinci yıllarında ve devam eden devirlerde sağlıklı beslenme tertibiyle çocukta obezite oluşumunun önüne geçilebilir.
Çocukların Beslenmelerinde Kusurlu Aile Tutumları
Fazla kilolu çocuklarda kolesterol yüksekliği, karaciğer yağlanması, diyabet üzere rahatsızlıklar son günlerde obezite gündemini oluşturmaktadır. Çocuklar, bilhassa okul periyodundan evvel vakitlerinin büyük çoğunluğunu ebeveynleriyle geçirdikleri için beslenme konusunda ailelerini örnek alırlar ve bu alışkanlıkları daha sonraki periyotlarda de tesirini gösterir. Bu nedenle ailelerin, birden fazla mevzuda olduğu üzere beslenme konusunda da çocuklarına rol model olduklarını unutmamaları gerekir. Yemek konusunda çocuklara ödül ceza yaklaşımı uygulanmamalıdır. Onun yerine çocuğunuzla birlikte birebir yemeği yemeyi tercih etmelisiniz. Örneğin; çocuğunuz zerzevat yemeği yemiyorsa ona ‘bunu yersen sana çikolata vereceğim ya da bilgisayar oynamana müsaade vereceğim’ üzere bir yaklaşım sergilemek yerine tıpkı yemeği siz de onunla birlikte yiyerek çok lezzetli olduğunu vurgulamalısınız. Çocuğunuzun beslenmesinde çeşitlilik sağlamalısınız. Örneğin; köfteyi her vakit kızartarak değil, bazen fırında bazen sulu yemek içinde tercih ederek çocuğunuza farklı yemekler yediğini hissettirmelisiniz. Mümkün olduğunca konuta paketli besinler almamalısınız ve çocuğunuzun yemesini istemediğiniz yiyecekleri siz de tercih etmemelisiniz. Yemek yerken çocuğunuz doydum dediği halde yemeğe zorlanması obezite ile birlikte çocuklarda özgüven eksikliği yaratmaktadır.Çocuklarda kimi vakit ilgilerini çeken renkli imajların bol olduğu televizyon programlarını izletirken yemek yedirmeye çalışmak ve ağzına yemekleri tıkıştırmak ailelerin yaptığı en büyük yanlışlarındandır. Çocuklar yaramazlık yaptığında sessiz kalmaları için abur-cubur birçok besinin verilmesi, fast-food yiyeceklerle ve gazlı içeceklerle beslenilmesi de obeziteye yol açmaktadır.
Hormonal bozukluklar
Tiroid bezi hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları üzere birtakım hormonal nedenler de obeziteye yol açmaktadır. Bu nedenle obez olan her çocuğun kesinlikle bir çocuk hastalıkları uzmanı tarafından kıymetlendirilmesi gerekmektedir.
Çocuğunuzun büyüme ve gelişimi için gerekli besin öğeleri gereksinimi başka yaş kümelerinden farklıdır ve beslenme programı ona özel olmalıdır. Birinci evrede beslenme hikayesi ile birlikte aile hikayesi, sıhhat bulguları, büyüme kayıtları, fizikî aktivite hikayesi değerlendirilmelidir. Çocukların beslenme hikayelerinin alınması bu noktada en kıymetli konulardan biridir. Zira birtakım çocuklar çok fazla yemek yemezler lakin aldıkları besinler yüksek güç içeriğine sahip olabilir. bu nedenle hem çocuğunuzun ülkü kilosuna ulaşması hem de sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanabilmesi için kesinlikle bir beslenme ve diyet uzmanı kontrolünde beslenme programı uygulamalıdır.
