Hamilelikte yetersiz ve istikrarsız beslenmenin anne sıhhatine tesirleri günümüzde yapılan pek çok çalışmada kanıtlanmış bir gerçektir.
Gebelikte bayanın bedeninde yeni bir canlının oluşması ve büyümesi ile kimi değişiklikler izlenir. Oluşan bu değişikliklerle birlikte hamile bayan hem kendisinin hem de bebeğinin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için beslenmesine daha fazla dikkat etmek zorundadır.
Hamile bayan gebeliği mühletince;
• Kendi fizyolojik gereksinmelerini (enerji ve besin öğeleri) karşılamak,
• Bedenindeki depolarını istikrarda tutmak,
• Karnındaki bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesini sağlamak,
• Emzirmeye hazırlık için salgılanacak sütün güç ve besin öğelerini karşılamak için kâfi ve istikrarlı beslenmek zorundadır.
Gebelik mühletince annenin makus beslenmesi erken doğum ve düşük doğum yüklü bebek doğum riskini artırmakta, bebeğin vücut ve zihin gelişimini olumsuz etkileyebilmekte ve meyyit doğumlar görülebilmektedir. Bebekte oluşabildiği üzere annede de oluşabilecek kimi sorunların engellemesi ve azaltması tarafından de kâfi ve istikrarlı beslenme değer kazanmaktadır.
Demir yetmezliği anemisi, zayıflık, diş çürüklüğü, osteomalacia( kemeik erimeleri ), toksemi ( gebelik zehirlenmeleri ), megaloblastik anemi, şişmanlıkla müsabaka riski yüksektir.
Megaloblastik aneminin nedenlerine bakıldığında yüzde doksanbeş oranında B12 ve folik asit eksikliği görülebilir ya daveya ikisi bir arada olarak eksiktir.
Folik asit eksikliği: En sık neden beslenmeye bağlıdır. Yeşil sebzeler (ıspanak), meyveler (portakal) ve karaciğer-böbrekde fazlaca bulunur. Tahıllarda, sebzelerde, meyvelerde, et ve balıkta da bulunur. Bunlardan gereğince beslenmeyelerde görülür. İlaç kullananlarda (fenobarbital, mtx), prematüre ve düşük doğum yüklü bebeklerde de sık görülür.
B12 eksikliği: En sık hayvansal besinleri (et ve süt eserleri, yumurta) kâfi almayan şahıslarda, almayan anne ve hamilelerin bebeklerinde görülür. Daha çok çocuklarda görülür. Hamilelerde bu tip anemiye ait genel belirtilerin birden fazla asemptomatiktir. Anemi derinleştikçe iştahsızlık, huzursuzluk, gelişmede yavaşlama-duraklama, halsizlik, güçsüzlük ortaya çıkar. Çok derin anemide konjestif kalp yetmezliği olabilir.Gastrointestinal ( mide –barsak sistemi) sistem belirtileri incelendiğinde de lisan düz, kırmızı ve ağrılıdır (glosit). İştahsızlık, yük kaybı, bulantı, kabızlık ön planda olabilir.
Hamileliğiniz yaza denk geldiyse sağlıklı beslenmenin yollarına gelince vazgeçilmez olanlar sırasıyla;
1- Dört yapraklı yoncamızdaki tüm besinlerden yararlanın
Dört yapraklı yonca diyeti, böylesi özel bir devirde muhtemel kahırların üstesinden gelmek için uygulanabilecek en ülkü beslenme biçimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Dört yapraklı yonca diyetinde temel maksat gereksinimimiz olan taze mevsim meyve ve zerzevatları, az yağlı süt ve süt eserleri, rafine edilmemiş tam tahıllar, et ve eserlerini sofralara taşıyarak beslenme çeşitliliği oluşturulmuş öğünler tüketmektir. Gebelikte çok kilo almayı engellemek için en sık başvurulan prosedür, çoklukla az öğün tüketimine dayanan aç kalma diyetleri ya da düşük kalorili tanınan diyetlerdir. Halbuki mevsimle birlikte değişen dengeyi kurmak için çabalayan bedenin, gereksiz tartı kazanımını engellemek ve mevsimsel yorgunluk kurtulabilmek için aç kalmaya değil, sağlıklı beslenme ile doyurulmaya gereksinimi vardır. Bu hem bebeğin sağlıklı gelişimi, hem de anne adayının bedenen- ruhen sağlıklı kalabilmesinin vazgeçilmez ögesidir.
2- Öğün atlamayın Bu devirde üç ana ve iki- üç orta olmak üzere toplamda beş-altı öğün tüketmek sindirim sisteminin yorulmasını önler, zinde bir bedenin temelinde yer alan taşlardan birisi olan kan şeker regülasyonunun sağlanmasında yardımcı olur. Metabolizmanızı yormaz, hücreler günün her saatinde güç bulacağından son derece verimli ve keyifli çalışacaktır. Bebeğin ihtiyaçları karşılanacaktır.
3- Vitamin ve mineralleri doğal besinlerden almaya itina gösterin Bu devirde savunma sistemimiz zayıflayabileceği için yorgunluğa karşı savaşmakta bize yardımcı olacak vitamin ve minerallerin eksiksiz alınması büyük değer taşır. Niasin, Tiamin, Riboflavin, B6, B9, B12, C vitamini, demir, potasyum, krom, selenyum, iyot üzere vitamin ve minerallerin eksik alınması yorgunluk tablosunu ağırlaştırır. Kâfi ve istikrarlı bir beslenme ile yetersizliklerin önüne geçilmelidir. Bilhassa ekmek ve tahıl-kurubaklagillerin çıkarıldığı diyetler bu duruma yer hazırlayacak esasen ikinci bir canı taşıyan vücudu düzgünce çıkmaza sokacaktır.
4- Bedeni canlandıran besinleri diyetinize dâhil edin Zerzevat ve meyveler, tahıllar, et ve et eserleri, süt ve süt eserlerinden oluşan dört yapraklı yonca diyeti, bahar yorgunluğunun önlenmesi için kıymetlidir. Balık, yağlı tohumlar, avokado, çilek, ananas, kivi, muz, üzüm, erik, kiraz, incir, süt, kefir ve süt eserleri ile yorgunluğunuzun ve sıvı kaybınızın önüne geçmelisiniz.
5- Metabolizmayı olumsuz etkileyen besinlerden uzak durun Kalori bakımından ağır, besinsel açıdan yoksul olan fast food eserleri, şekerli ve asitli içecekler, paketli besinlerin tüketim, gebelikteki mümkün risklerin artmasına taban hazırlar. Anlık güç veren bu besinler, kan şekerinizi süratlice yükseltip süratlice da düşürdüklerinden gün uzunluğu halsizliğinizi tetikler durur. Ayrıyeten uykusuzluğu da tetikleyebileceği, sıvı elektrolit dengesizliklerine neden olabileceği için koyu çay ve kahve tüketiminden uzak durmak son derece değer arz eder. Bilhassa mide külfetleri da göz arkası edilmemelidir. Zira çay ve kahve tüketimiyle birlikte mide asit salgısında ortaya çıkan artış, mide-barsak sorunlarının tetiklenmesini de beraberinde getirmektedir. Bu periyotta çay ve kahve yerine su ve ayran, uygun açık bitki çaylarını çoka kaçmadan tercih etmek en doğrusudur.
6- Su tüketimi, ödem, hormonal dengelerdeki değişimler nedeniyle yaz gebeliklerinde en sık karşılaşılan sorunlardandır. Bu aylarda “Ödem tuttuğumu hissediyorum. Ve bu beni çok rahatsız ediyor. Çözmek için ne yapmalıyım? Özel bir tanımınız var mı?” biçimindeki sorularla sık karşılaşılır. Meğer ödemi çözmenin en yeterli yolu bol ölçüde su içmektir. Ödem, baş ağrısı, kas krampları üzere sıkıntılardan uzak kalmak ismine günlük su ve sıvı alımınızı artırmalı, tuz alımınızı azaltmalısınız. Bunun en hoş yolu günde 10-12 bardak su içmekten geçmektedir.
Sağlıklı bir bebek dünyaya getirmek beslenme biçiminizle alakalıdır Artık kendinize kurduğunuz sofraları bir kez olsun gözden geçirme bahtı tanıyın. Gerçek ve yanlışlarınızın okları hangi istikamete hakikat bakıyor gözlemleyin. Bu mevsimdeki gebeliğinizi, sağlıklı beslenmeye başlamak için bir fırsat haline getirmeye çalışın. Sağlıklı beslenmeyi hayat biçiminiz haline getirerek sıhhatin ve keyfin tadını çıkarmaya başlayın. Bu halde gücünüzün gündüz ve gece düşmediğini gözlemleyecek ve sırf bedenen değil ruhen de kendinizi çok daha rahat ve enerjik hissederek, günlük veriminizin ve performansınızın asla azalmadığını göreceksiniz. Doğal sağlıklı bir bebeği de kucağınıza almanız da cabası…
UNUTMAYIN…
Düzgün beslenmeniz sayesinde
• Bebeğiniz olması gereken büyüme ve gelişmeyi sağlayarak, sağlıklı beden tartısında doğacaktır.
• Doğum defektleri riski azalır.
• Anne sıhhati korunur.
• Emzirme için gerekli yağ ve sıvı depoları sağlanacaktır.
* Kronik sıhhat sorunları engellenir.
Hamilelikte güzel beslenme güzel emzirmenin anahtarıdır..
Gebelikte yetersiz ve istikrarsız beslenme sonucunda görülebilecek sorunlar….
• Kansızlık (anemi)
• Kemik dokusu bozuklukları (osteomalasia)
• Gebelik zehirlenmesi (toksemi)
• Ödem
• Tartı kazanımının yetersiz olması ile birlikte bebek ve anne sıhhatinin bozulması,
• Anne ve bebek ölümleri
• Prematüre ve düşük doğum yüklü bebek doğumları,
• Bebekte zihinsel ve fizikî gelişim bozuklukları riski bizatihi ortadan kalkacaktır.
