GDO Nedir? Ziyanları neler?
Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO), çağdaş biyoteknolojik prosedürler kullanılarak yapıları güzelleştirilip geliştirilen eserler için kullanılan bir tabirdir. Daha düzgün anlaşılması bakımından en genel manasıyla biyoteknolojiyi “canlı organizmaları ya da bunlardan elde edilen eserleri kullanarak yeni eser ve hizmetlerin üretilmesi” olarak tanımlayabiliriz. Genetik müdahale yollarıyla genetik yapısına bitki, bakteri, virüs vb. rastgele bir öbür canlıdan alınan gen yahut genlerin aktarılmasıyla elde edilen yeni organizmalardır.
Peki, bilmeden yediğimiz bu GDO’lu eserler hangileri?
Gofret, çikolata, kola, gazlı içecek, kahvaltı gevreği, hazır çorba, hazır kek, sucuk, salam, sosis, renkli yoğurt, aromalı kahve, ketçap, mayonez, bisküvi, kraker, şekerleme, renkli içecek, ekmek üstüne sürülen ezme, cips, vb. paketli besin eserlerinde şu aşağıdaki listeden bir hammadde varsa GDO’lu olma ihtimali yüksektir:
-
Mısır şurubu
-
Yüksek fruktozlu mısır şurubu (nişasta bazlı sıvı şeker – NBSŞ)
-
Mısır nişastası
-
Mısır yağı
-
Bitkisel yağ
-
Margarin
-
Soya unu
-
Soya proteini
-
Soya yağı
-
Dokulu bitkisel protein
-
Dekstroz
-
Maltodekstrin
-
Fruktoz
-
Sitrik asit
-
Laktik asit
-
Kanola yağı
-
Pirinç
-
Pamuk yağı
Üretilen GDO’lar
-
Zararlılara güçlü mısır, pamuk, patates vb. bitkisel eserler,
-
Bitkisel yağ kalitesinin artırılmış ayçiçeği, soya, yerfıstığı vb. bitkisel eserler,
-
Olgunlaşması geciktirilmiş ve raf ömrü uzatılmış domates, çilek vb. bitkisel ürünler
-
Aroması artırılmış domatesler,
-
Taneleri parlak sarı-yeşil renkte olan ve “altın pirinç” adı verilen, Beta karoten üreten gen aktarılmış pirinçler,
-
Sütünde bol ölçüde faktör-9(insanlarda eksikliğinde hemofiliye neden olan kan pıhtılaştırıcı) üreten, insan geni aktarılmış kuzular,
-
Büyüme hormonu üretimini teşvik eden gen aktarılmış inekler,
-
Düşük kolesterollü yumurta üreten kümes hayvanları,
-
Soğuk şartlara dayanıklılık artışı sağlayan genler aktarılmış sazan, kedi balığı, somon, kiremit balığı,
-
Enzim ve besin katkı unsuru olarak amino asit elde etmek için kullanılan ekmek, bira, peynir, bağcılık eserleri vb. çeşitli üretimlerde mikroorganizmalar (bakteriler, mayalar ve küfler)
1.GDO’nun Sıhhate Zararları
-
GDO’lar öldürücü alerjilere neden olabilir.
-
GDO’lu yemler, hayvanlarda antibiyotik direncini artırır, antibiyotiklerin tesirini azaltır.
-
GDO ekim tarlalarında kullanılan yabani ot ilaçları, memeliler için toksik tesir ve insanlarda hormonal dengeyi bozma riski taşıyor.
2.GDO’nun Etrafa Zararları
-
GDO üretimi, güçlü böcek ve yabani bitki tipleri yaratır. Bu çeşitlerin varlığı ekosisteme ve tarıma büyük tehdit oluşturur.
-
GDO‘lar tozlaşma yoluyla doğal tiplere bulaşarak biyoçeşitliliğe ziyan verir.
-
Zehir salgılayan GDO‘lar, kelebekler üzere zararsız canlıların vefatına neden olur.
-
Zehir salgılayan GDO‘lar zehirlerini köklerinden toprağa geçirirler. Vakit içerisinde bu zehirlerin birikimi etraf için tehlike içerir.
