Günümüz de karşımıza sıklıkla çıkan hastalıklardan bir tanesi olan kanser gün geçtikçe bizleri daha da korkutuyor. Kanser genetik faktörlerin yanı sıra beslenme sisteminin de yol açtığı bir hastalıktır. Obezite sonunun üzerinde olan bireylerin kanser olma ihtimali olağan bireylere nazaran daha yüksektir. Fazla beden yağı hormonların döngüsü, glikoz metabolizması ve yağ metabolizmasını bozmaktadır.
2015 Lancet onkolojide yayımlanan milletlerarası çalışma; kanserli bayanların %5,4’ünün kanserli erkeklerin %1,9’unun BMI kıymetinin yüksek olduğunu göstermiştir.
BMI’deki %1’lik artış (29’dan 30’a) bahsedilen kanser tiplerine yakalanma riskini %3-10 arttırmaktadır.
Beslenmenin kanseri %70’e varan oranda etkilediği yapılan çalışmalarda görülmüştür. Yani yapmamız gereken şu ki genetik bilgilerimizi değiştirip kanserden kurtulamıyorsak beslenme sistemimizi değiştirerek hayat kalitemizi arttırabiliriz fikrini benimsemek ve etrafımıza bu kanıyı yaymak.
Kanser olmak istemiyorsak riski azaltmak için neler yapabiliriz?
-
Alkol ve sigara kullanımını azaltmak
-
Radyasyondan korunmak
-
Aşırı yağlı ve şekerli beslenmemek
-
Posa tüketimini arttırmak
-
Tuzlanmış besinlerin tüketimine dikkat etmek
-
Antioksidan içeriği yüksek besinlerin tüketimini arttırmak
-
Taze meyve ve zerzevat tüketimini arttırmak
-
Kimyasal olan hususları az tüketmek
-
KURUBAKLAGİL VE TAM TAHIL TÜKETİMİ, Kurubaklagiller ve tahıllar posadan zengindir. Posadan güçlü beslenmek ve yağ tüketimini azaltmak kolon kanserine karşı kollayıcı bir yoldur. Posa sindirim sistemimizin çalışmasına fayda sağlarken bağırsaklarımızda bulunan kansere yardımcı unsurların atımında vazifelidir.
-
MEYVE VE ZERZEVAT TÜKETİMİ, Günde en az 3 porsiyon meyve, 2 porsiyon zerzevat tüketilmelidir. Kabuğu ile yenilebilen meyvelerin kabuklu tüketilmesi posa tüketiminin artmasına sağlar. Meyve, sebzeler A vitamini öncülü olan B-karoten, C vitamini, E vitamini ve selenyum içerir. A vitamini, C vitamini, E vitamini ve selenyum anti-oksidandır ve hücrelerimizi koruduğu için tüketilmeleri değerli bir yer meblağ. İmmün sistemimizi güçlendirirken posa ve fitokimyasallar (brokoli ve yeşil yapraklı sebzelerde: lutein – domateste: likopen) için kaynağımız olurlar. Yağda eriyen vitaminlerin(A,D,E,K) emilimi için az ölçüde yağ ile tüketilmeleri kıymet taşımaktadır.
-
YAĞ, ŞEKER VE TUZ TÜKETİMİ, Kolay karbonhidratlardansa kompleks karbonhidratlar daha çok tercih edilmelidir. Yağlı beslenmenin kalp-damar hastalıklarına olan ziyanı biliniyor lakin yalnızca onunla sonlu olduğu sanılıyor lakin fazla yağlı beslenmek göğüs, kolon yahut prostat kanseri üzere birçok kanser tipini tetiklemektedir. Hayvansal yağların doymuş yağ içeriği yüksektir. Yağ tüketiminin azalması kadar doymuş yağ oranının da azalması değerlidir. Tuzun fazla tüketilmesi mide kanseri riskini arttırmaktadır. Günde önerilen sodyum ölçüsü 2300mg’dır. (1tatlı kaşığı deniz tuzu).
-
ALKOL VE SİGARA KULLANIMI, Fazla alkol tüketimi karaciğerinizi yoracaktır ve karaciğer kanseri olma riskinizi arttıracaktır bu nedenle kullanmamaya dikkat ediniz. Ama kullanmak durumundaysanız erkeklerin en fazla 2 kadeh, bayanların ise en fazla 1 kadeh kırmızı şarap tercih etmesi önerilebilir. Sigara içildiği takdirde ağız, gırtlak, boğaz ve yemek borusu kanseri olma ihtimali artmaktadır. Hem sigara hem alkol tüketimi ise bu riski epey arttırmaktadır. Toplumda bayanlar göğüs kanserinden epeyce korkmaktadır ama yapılan çalışmalar göstermiştir ki akciğer kanserinden vefat eden bayanlar göğüs kanserine nazaran daha yüksek orandadır. Bu nedenle hem alkol hem sigara tüketilmemelidir en azından azaltılmalıdır.
-
FİZİKSEL AKTİVİTE, Obezite birçok kanser cinsiyle bağlıdır. Bu nedenle kilo denetimi değerlidir. Beden yükünün denetim yolunun en güzeli beslenme düzeniyken fizikî aktiviteye ehemmiyet vermeye dikkat edilmelidir.
-
GÜNEŞTEN KORUNUN, Güneşte uzun müddetler boyunca kalmak cilt kanseri olma riskinizi arttıracaktır. Bilhassa yaz mevsiminde 11.00-16.00 ortası güneşe çıkılmamasına dikkat edilmelidir.
Bu kurallara dikkat ettiğimiz takdirde yüksek oranda kendimizi kanserden korumuş oluruz.
Bir de bizleri kanserden koruyan birtakım hususlar vardır bunları sıralayacak olursak: Proteaz engelleyiciler, biyoflavanoidler, özel koku ve tat veren unsurlar, oksitlenmeyi önleyiciler ve kükürtlü hususlardır.
Peki, bu hususlar hangi besinlerde bulunmaktadır?
Soya fasulyesi, mercimek, kuru fasulye, nohut ve bezelye proteaz engelleyici unsurları içerir. Meyve, ceviz, fındık ve sert kabuklu meyveler oksitlenmeyi önleyici hususlar içerir. Turunçgiller, kayısı, karadut, kızılcık, kiraz, vişne biyoflavanoidleri içerir. Lahana, karnabahar, ıspanak, şalgam ve pancar yaprakları özel tat ve koku veren hususlar içerir. Sarımsak, soğan kükürtlü hususları içerir. Bu besinlerin tüketilmesi önerilmektedir.
Ne yendiği kadar besinlerin nasıl pişirildiği de değerlidir. Bu nokta da pişirme yollarına dikkat edilmelidir. Kızartma, kavurma metotları yerine haşlama yolu tercih edilmelidir. Bilhassa ızgara yapılıyorsa et ile ateş ortasında 15 cm ara olmasına ve fazla yakılmamasına dikkat edilmelidir.
Besinler saklanırken de hijyen kusurları yapılmaktadır ve bunlar da kansere neden olabilmektedir. Bu nedenle dikkat edilmelidir. Birkaç tane örnek verecek olursak:
-
Ekmek bekletildiği vakit, kuruyemişler nemli yerlerde saklandığında ve tuzlanmamış peynirler âlâ saklanmazsa küf toksinleri oluşur bu da kanserojen tesir yapmaktadır.
-
Etli, yumurtalı, sütlü besinlerin oda sıcaklığında bekletilmesi mikrop çoğalmasına nedendir ve vitamin kayıpları gözlenir.
-
Teneke kutuda olan besinlerin açıldıktan sonra bekletilmesi mineral ve vitamin kaybına neden olurken kurşun ölçüsünün artmasına neden olur bu da istenmeyen bir durumdur.
-
Yoğurt, pekmez, salça üzere besinlerin kullanılmış petlerde, sırlı kaplarda yahut ilaç boyalarında saklanması durumunda kanser yapan hususların besinlere geçişi ile kanserojen tesir oluşturmaları.
