Menopoz; 48-55 yaşları ortasında gözlenir. Kadınlığın sonu değildir, doğurganlık yeteneğinin kaybolduğu devirdir. Menopoz ikinci bahar olarak değerlendirilmelidir.
Bu periyotta bedende oluşan kimi kıymetli değişiklikler;
Adet düzensizlikleri görülür.
Baş ağrısı, sonluluk, uyku bozuklukları, depresyon, çok terleme, halsizlik ve yorgunluk artar.
Deride gevşeme, incelme, transparan bir görünüm, damarların besbelli hale gelmesi, yaraların geç güzelleşmesi ve morluklar oluşur.
Enerji harcamasında azalma oluşur. Bunun sonucu olarak şişmanlık görülür.
Fiziksel aktivitenin azalması ve hormon seviyelerindeki azalma nedeniyle beden kompozisyonu değişir.
Menopozu denetim edemezsiniz lakin tesirlerini denetim edebilirsiniz. Devrin getirdiği sıhhat sıkıntılarına dikkat edilmelidir. Ortaya çıkan sıhhat problemlerinden kimileri; şişmanlık, kalp-damar hastalıkları, osteoporoz, göğüs kanseridir.
Osteoporoz;kemiklerden kalsiyum kaybının artması sonucunda kemiklerin çarçabuk kırılması hastalığıdır. 30’lu yaşlardan sonra kemik kaybı başlar. Menopoz devrinde kıymetli ölçüde artar.
Kalp damar hastalıkları nedenleri;östrojen yetersizliği, menopoz öncesi beslenme durumu, şişmanlık, sigara kullanımı, menopoza giren bayanların birçoklarında kanda bulunan yağların seviyelerinde değişikliler olabilmektedir. Kan kolesterolü ve trigliseridin yükselmesi damar sertliğine neden olan kalp krizi riskini artırmaktadır.
Şişmanlık ;yaşın ilerlemesi ile birlikte kişinin hareket azlığı nedeniyle beden metabolik suratı azalır. Kilo alımı kaçınılmaz olmaktadır.
Menopoz devrinde nasıl beslenmeliyiz?
Kırmızı et olarakyağsız dana etitercih edilmelidir. Sıklıklabeyaz et ( tavuk, balık ve hindi eti )kullanılmalıdır.
Yağlı yiyeceklerden (kaymak, krema, mayonez, çikolata, et ve tavuk suları, sucuk, pastırma, salam, sosis üzere et eserleri ve kuru yemişler ) kaçınılmalıdır.
Yemek pişirirken kızartma formülü yerine haşlama yahut ızgara şeklinde pişirme tercih edilmelidir.
Katı yağlar ( tereyağı ve margarin üzere ) kullanılmamalıdır.
Tam yağlı süt, yoğurt ve peynir yerine yarım yağlı olanları tercih edilmelidir.
Kalsiyum için en âlâ kaynak süt ve süt ürünleridir.
Mineral içeriği yüksek suların içilmesi tercih edilmelidir.
D vitamini gereksinimi güneş ışınlarından karşılanır. Kış aylarında öğlen vakitleri, yaz aylarında ise kuşluk ve ikindi vakitlerinde güneşlenilmelidir.
Yemeklere aşırı tuz eklemekten ve tuzlanmış besinleri çok tüketmekten kaçınılmalıdır.
Şeker ve şekerli yiyeceklerden mümkün olduğu kadar uzak durulmalıdır.
Omega 3 ve omega 6 ( elzem yağ asitleri ) ‘nın daha çok tüketilmesi kalsiyum emilimini artırarak kemikte kalsiyum birikmesini sağlar.Omega 3 ve 6’nın en çok yer aldığı besinler; kuru yemişler ve tohumlar, koyu yeşil yapraklı sebzeler, soya fasulyesi, yağlı balıklar, ayçiçeği ve zeytin yağlarıdır.
Bazı besinlerin yapısında hormon üzere tesir gösteren fitoöstrojenler bulunmaktadır. Bunların menopoz periyodundaki sıcak basması, gece terlemeleri, uykusuzluk, bitkinlik ve cinsel isteğin azalması üzere şikâyetlerin hafiflemesine yardımcı olduğu bilinmektedir. Bunlardan kimileri;keten tohumu, susam, mercimek, soya fasulyesi üzere filizlenen tohumlar, badem, fındık ve ceviz üzere sert kabuklu yemişler, elma, muz, kivi ıspanak, brokoli, tere, roka vb. üzere yeşil yapraklı sebzeler ile kereviz, sarımsak ve turpgiller, zencefil, adaçayı, ısırgan otu ve rezenedir.
Sigara, alkol, ilaçlar, direkt ateşe maruz kalarak pişen besinler, besin katkı unsurları, güneş ışınları, kirli hava ve ziyanlı kimyasallar üzere kişiyi yaşlandıran ve ömrünü kısaltan bu hususların zararlarını antioksidanlarınönlediği bilinmektedir. Antioksidanlar en çok zerzevat ve meyvelerde bulunur.
Egzersiz hayatın bir kesimi haline gelmelidir. Etkin ve tempolu yürüme, haftada en az 3-4 gün, 30 ila 40 dakika yapılması önerilmektedir.
0-1 yaş bebek beslenmesinde kimi ipuçları
İlk 6 ay bebeğinizin anne sütünden öteki gereksinimi yoktur. 6. aydan sonra anne sütüyle birlikte ek besinler vermeye başlayabilirsiniz. Bu devirde başını dik tutabilir ve dayanak alarak oturabilir. Etrafında yemekle ilgili birşeylere ilgi gösterir. Kaşıkla birşeyler yedirdiğinizde alabilir.
İlk denemelerde 30-40 ml ile başlayarak ve arttırarak bebeğinize ek besinler verebilirsiniz.
Besinleri hazırlarken evvel ellerinizi bol su ile yıkayınız. Kulandığınız araç ve gereçlerin pak olduğundan emin olun. Kullandığınız zerzevat ve meyveleri bol su ile yıkayın. Hazırladığınız besinleri bekletmeden bebeğinize yedirmelisiniz.
Günde yalnız tek bir yeni besin deneyin. Tadını beğenmediği besinleri birkaç gün sonra tekrar deneyin yemesi için zorlamayın.Bebeğinize yeni besin başlayacaksanız açken başlamanızı tavsiye ederim. Bulamaç olarak değil, tek tek tadını alabileceği biçimde yedirin.
İlk katı besinler yumuşak ve akışkan kıvamda olmalıdır. En sağlıklı pişirme metodu buharda pişirmedir. Böylelikle zerzevat ve meyveler vitamin bedelini korur. Meyveleri meyve suyu yerine cam rende ile rendeleyin ve püre halinde verin. Zira meyvelerin posası sindirimi kolaylaştırır ve vitamin kıymeti yüksektir.
Katı besinlere geçtikten sonra orta ara kaynatılmış ılıtılmış su verebilirsiniz.
Amerikan Pediatri Akademisi’ne nazaran birinci tamamlayıcı besin tahıllardır ve birinci seçilen pirinç unudur.
Gluten içermeyen pirinç, patates, mısır, soya, nohut üzere tahılları tercih etmelisiniz. Daha sonra sebzeler ve meyveler gelir. Tüketebileceği sebzeler; patates, havuç, kabak, brokoli, kereviz, ıspanak, bal kabağı, bezelye… Tüketebileceği meyveler; elma, armut, kayısı, şeftali, muz…
Eğer bebeğinizde kabızlığa yatkınlık varsa kuru kayısı, kuru erik,elma ve armutu tarçınla birlikte kaynatın ve robottan geçirerek verebilirsiniz. Bu kabız bebekler için düzgün gelecektir.
En çok hangi besinler alerjiye neden olur?
İnek sütü, karides, soya, yumurta, buğday, fıstık, ceviz, balık, yengeç, ıstakoz
İnek sütü, bal, şeker, tuz, çay, baklayı 1 yaşından evvel vermeniz sakıncalı olabilir.
En kıymetlisi bebeğim doymuyor diye düşünüp daima yedirmeye çalışmak ağlatırcasına zorlamak yanlıştır. Bebeğiniz bir yandan anne sütü alıyorsa bir yandan bebek mamaları ve ek besinlerle besleniyorsa aç kalmıyordur. Tekrar de bu bahiste huzursuz iseniz bir diyetisyene başvurmanızı öneririm.