Pankreas bezindeki beta hücrelerden salgılanan bir hormondur. Kandaki şekerin hücrelere girmesi pankreas bezinden salgılanan insülin hormonu sayesinde olur yani insülin hormonu kan şekerini düzenleyen bir hormondur. İnsülin ayrıyeten hücrelerin gereksiniminden fazla olan kan şekerini ise yağ olarak depolayan bir hormondur.
İnsulin Direnci
İnsülinin vazifesini yerine getirememesidir; kanda özgür halde gezinen şeker vardır fakat insülin şekeri kas, yağ, karaciğer hücrelerine taşıyıp hücrenin kullanmasını sağlayamaz bu yüzden de hücre daima kendini aç ve güçsüz hisseder şahısların doygunluk hissetmemesi, yeme atakları yaşamalarının nedeni budur; olağanda anahtar vazifesi gören insülinin bu özeliğinin bozulmasıdır . Sağlıklı şahısların yüzde 25’i, kan şekeri bozukluğu yaşayanların yüzde 60’ı, diyabeti olanların ise yüzde 75’inde insülin direnci gelişebilir. İnsülin direnci yüksek bireylerin diyabet hastalığına yakalanma riski de epey yüksektir. İnsülin direnci, tansiyon, damar sertliği, kan yağları bozukluğu, karaciğer yağlanması ortasında sıkı bir bağlantı vardır.
Hızlı Kılo Alma Ve Verememe Nedeni: İnsülin Direnci
İnsülin düzeyi yüksek bireyler çok süratli kilo alır ve güç kilo verirler. Kilo arttıkça insülin direnci artar, kilo verdikçe azalır.
İnsülin Direnci Testi (HOMA testi) Nedir?
Insüline karşı etraf dokuların verdiği karşılığı kıymetlendirmek için kullanılan; bedende bir insülin direnci olup olmadığını anlamaya yarayan testtir. Ortalama 10-12 saatlik bir açlıktan sonra kandan alınan örnek ile yapılmaktadır.
Homa Testi bedelinin 2,5 ve üstü olması insülin direncinin göstergesidir.
Başka bir usul ise kolay matematik süreçlere dayalı olan (açlık kan şekeri x açlık insülin : 405 = >2,5) olması durumudur ve insülin direncinin göstergesi olarak tanımlanır.
İnsülin Direncinde Tatlı Krizleri
Kanda şeker vardır lakin hücrelere giremediği için kişi kendini daima aç hisseder ve bilhassa şekerli/karbonhidartlı besinlere ihtiyarç duyar. Bu besinlerin tüketimiyle kan şekeri daha da yükselir, yükseldikçe insülin üretimi artar ve kanda esasen yüksek olan şeker daha da artar ve bu durum vakitle kısır döngü halini alır. Sonuç olarak bu krizler; karın etrafında yağlanma, kan yağlarında, kan şekerinde ve tansiyonda yükselme ile karşımıza çıkar.
İnsülin Direncinin Belirtileri
-
Yorgunluk, halsizlik, yemeklerden sonra uyku basması
-
Konsantrasyon bozukluğu
-
Unutkanlık
-
Hızlı Kilo alma, güç kilo verme, kilo verememe
-
Doymama, sık acıkma
-
Acıkma atakları olması
-
Tatlıya düşkünlük
-
Terleme
-
Erkeklerde göbeklenme
-
Kadınlarda kalçalarda ve göbekte yağlanma
-
Tansiyonda yükselmelerin başlaması
Kimlerde İnsülin Direnci Riski Fazladır?
-
Ailesinde şeker hastalığı olanlar
-
Kilosu fazla olanlar
-
Önceki gebeliğinde kan şekeri yükselenler
-
Bel etrafının erkekte 94 cm’den bayanda 80 cm den fazla olması
-
Vücut kitle indeksinin 25 Kg/m2 den fazla olması
-
Tansiyon yüksekse (130/85 mmHg den fazla)
-
Ürik asit yüksekse
-
LDL ve Trigliserit yüksek, HDL düşükse
-
Açlık kan şekeri 100 mg/dl den fazla olanlar
İnsülin Direncinde Beslenme Nasıl Olmalıdır?
-
Kişinin toplam beden yükünün % 7-10 kadarını vermesi insülin direnci tedavisini kolaylaştırmaktadır.
-
Günde 3 ana 3 orta öğün tüketilmelidir; kahvaltı uyandıktan sonra olabildiğince erken saatte yapılmalı, gece son öğün uykudan 2-2,5 saat evvel bitmiş olmalıdır. Bu sistemde 2,5-3 saatte bir öğün yapılması ile kan şekerinin dalgalanmasının önüne geçilip kan şekeri istikrarda tutulabilmektedir.
-
Yapılan araştırmalarda doyurucu, proteinden varlıklı bir kahvaltı ile güne başlayan bireylerin gün içinde %30 oranında daha az besin tükettikleri tespit edilmiştir ayrıyeten kan şekeri regülasyonlarının da çok daha güzel olduğu tespit edilmiştir.
-
İnsülin direnci olan bireylerin yüksek posalı ve glisemik indeksi düşük besinler tüketmeleri kan şekeri regülasyonu için epeyce kıymetlidir. Beyaz ekmek yerıne tam buğday yahut tam çavdar ekmekleri, pirinç yerine bulgur, kinoa, tam buğday unlu/kepekli makarna yahut erişte kullanılmalıdır.
-
Kaliteli posa ve karbonhidrat kaynağı olan kuru bakliyatlara (nohut, kuru fasulye, yeşil mercimek vb ) haftada 3-4 defa yer verilmelidir.
-
Su tüketiminize itina gösterin; su ihtiyarcı şahıstan şahsa değişken olmakla birlikte kg başına 35 ml formulunden ortalama bir paha elde edebilirsiniz.
-
Tatlı ihtiyarcı şeker, çikolata goflet yerine taze ve kuru meyvelerle giderilmelidir.
-
Meyve suyu tüketmek yerine meyvenin kendisi tüketilmelidir. Örneğin: 1 su bardağı portakal suyu için ortalama 2-3 adet portakalın suyu sıkılmaktadır ; meyve ne kadar besleyici vitamin ve minarel açısından varlıklı bir besin olsa da içerisinde früktoz dediğimiz meyve şekerini ihtiva etmektedir.
-
Meyvenin suyunun sıkılma süreciyle birlikte posası atılır ve siz tek seferde 3 adet portakalın şekerini içmiş olursunuz glisemik indeksi epey yüksek olan meyve suyu kan şekerinizde dalgalanmalara yol açacaktır.
-
Tarçın insülin direnci olan bireylerin doğal ilacıdır. Tarçının kan şekerini dengeleyici ve tatlı ihtiyarcını bastırıcı özelliğinden faydalanılmalıdır. Gerek sütünüze, yoğurdunuza gerekse meyvenize ekleyerek tüketmenizi önermiyorum.
-
Meyve yerken yanında bir protein kaynağı olarak süt, yoğurt, kefir, fındık, badem , ceviz vb tüketmeye itina gösterin; proteinin sindirimi ve emilimi uzun sürer ve bu tesiri kan şekerinizin regüle olmasında epey tesirlidir.
-
Şeker, şekerli tüm pastane eserleri, çikolata ve bisküvi vb besinler beslenmeden büsbütün uzaklaştırılmalıdır.
-
Kalorisi olmadığı için günahsız sanılan tatlandırıcıların kan şekerinde dalgalanmalara yol açtığı unutulmamalıdır.
-
Taze zerzevat ve meyve tüketimine içeriğinde posa, mineral, vitamin ve antioksidan yoğunluğundan ötürü kıymet verilmelidir. (meyvelerin kabukları ile birlikte tüketimi günlük posa tüketimini artırmaktadır)
-
Günde en az 5-6 porsiyon taze sebze&meyve tüketilmelidir.
Sert margarin, krema, kaymak, kuyruk yağı üzere trans ve doymuş yağ içeriği yüksek besinler beslenmeden uzak tutulmalıdır. -
Yağlı tohumlar dediğimiz protein ve yağın âlâ birer kaynağı olan ceviz, fındık, badem , kaju , fıstık vb’ni beslenmenizden eksik etmeyiniz ; 1 kapalı avuç kadar yağlı tohum uygun bir orta öğün alternatifidir.
-
Süt ve süt eserlerini yarım yağlı yahut light tercih ediniz.
-
Fiziksel aktivite, insülin ve kan şekeri istikrarını koruyan ilaçlar kadar tesirli tedavi edici doğal etmendir. Bu nedenle her gün 30-45 dakika idman yapmaya ihtimam gösterin.
