Sağlıklı beslenme kavramı içerisinde omega 3, -6 ve -9 yağ asitleri son derece değerli bir yere sahiptir. Omega, Yunan alfabesinin son harfidir ve ”son” manasına gelmektedir. Omega-3 (alfa-linoleik asit), omega-6 (linoleik asit) ve omega-9’dan (oleik asit) oluşan omega yağ asitlerinin genel olarak beyin gelişimi, bağışıklık sisteminin güçlenmesi, koroner kalp hastalıklarının önlenmesi üzere işlevleri bulunmaktadır. Omega-3 yağ asitlerinin sıhhat üzerine tesirlerine bakıldığında, genel olarak anti-enflamatuar, analjezik (ağrı azaltıcı), antitrombotik (pıhtı önleyici), antimitojenik (kanser önleyici) tesirlerinin olduğu söylenebilir. Omega-3 yağ asitleri, koroner kalp hastalığından enflamasyona kadar birçok hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde gerekli olan değerli bir yağ asididir.
Sağlıklı yetişkin bireyler için; haftada en az iki defa balık tüketimi ile haftada 2-3 sefer yağlı balık tüketerek günde 0.5-1 g kadar omega-3 alınabilir. Kardiyovasküler hastalık hikayesi olan bireyler için; 1 g EPA+DHA ve hipertrigliseridemisi olan bireyler için; 2-4 g EPA+DHA tüketimi önerilmektedir. Doğal kaynaklardan yeteri kadar omega-3 alamayan bireylere balık yağı desteği önerilebilir. Balık yağı preparatları kullanan bireyler kimi değerli noktalara dikkat etmek zorundadır:
• Balık yağı tüketirken öncelikle alınan balık yağının ne kadar etkin unsur (EPA+DHA) içerdiğine bakılmalıdır. Örneğin kapsül 500 mg’dır; lakin 100 mg faal husus içeriyor olabilir.
-
Sıvı preparatlar kapsüllere oranla çok daha fazla etkin husus içerirler.
-
1 balık yağı kapsülü ≈10 kkal güç içermektedir.
-
1 balık yağı tabletinde; en az 300 mg EPA, 150 mg DHA bulunmalıdır. EPA/ DHA oranı %60 olmalıdır.
-
Saflaştırılmamış/yoğunlaştırılmamış balık yağlarında toksik öğeler bulunabileceğinden ötürü; etiketinde “Ulusal ve Memleketler arası Sıhhat Kurumlarından Onaylı” olduğu ibaresi bulunanların tercih edilmesi gereklidir.
-
Kullanılan balık yağının ağır metal taramasından geçirilip geçirilmediği kesinlikle sorgulanmalıdır.
-
Balık yağı preparatları sıcak ve ışık gören yerlerde tutulmamalıdır. Yağların opak şişelerde saklanması, ısı ve güneşe maruz bırakılmamaları gerekir.
-
Fazla ölçüde poliansatüre (çoklu-doymamış) yağ asidi tüketimi hür radikalleri artırır. Bu nedenle, balık yağı alanların beraberinde kesinlikle E vitamini üzere bir antioksidan alması önerilmektedir. Piyasadaki balık yağı preparatlarında hepsinde antioksidan olarak E vitamini mevcuttur.
-
Omega-3 yağ asidi tüketimini takiben bireylerde hafif seviyede kimi yan tesirler gözlenebilmektedir. Örneğin gastrointestinal rahatsızlık durumu oluşturan ölçü 1-3 g; ağızda balık tadı hissi bırakan ölçü 1-3 g, bozulmuş glikoz toleransı ve diyabeti olan bireylerde glisemi seviyelerinin makûs seyretmesine neden olan ölçü >3 g, hipertrigliseridemisi olan hastalarda LDL tipi kolesterol artışına neden olan ölçü 3 g,>3 g/gün dozda omega-3 yağ asidi alınmasının, klinik olarak kanama riskini artırma ihtimali azalmaktadır.
-
Kan sulandırıcı ilaçların (aspirin, kumadin) kullanımı, Ginkgo biloba ve E vitamini dayanağı tüketenlerin balık yağı desteğine doktor denetiminde başlamaları önerilmektedir.
-
Balık yağı desteğine başlamadan evvel kesinlikle diyetisyen yahut tabibe danışılmalıdır.
-
Omega 3 destekleri fosfolipid ,trigliserit yahut etil ester formda olabilir. Emilim olarak değerlendirildiğinde fosfolipid form ( krill yağlarındaki form) emilim düzeyi en yüksek olandır. Sonra trigliserit form gelmektedir. Emilimi en düşük olan etil ester form olanlardır.
