Yüzyıllardır insanların beslenmesinde yerleri olmasına rağmen, son yıllarda probiyotiklerin insan sıhhati ve hastalıklarının tedavisindeki kıymeti ile ilgili araştırmaların sayısı artmaktadır.
Bağırsak yüzeyinde bulunan faydalı mikroorganizmalara probiyotik denir.
Probiyotikler = faydalı bağırsak mikropları (bakteriler ve mantarlar) Erişkin bir insan bağırsağında 100 trilyon (1,5 kg) yararlı bakteri ve mantar bulunur. Bu sayı insan hücre sayısının 10 katı kadardır.Sayıları 400’ün üzerinde olan bu bakteriler ve mantarlar olağan bağırsak florasını oluştururlar.
Probiyotikler ayrıyeten biotin, pridoksin, pantotenik asit,folik asit üzere B kümesi vitaminlerin sentezinde etkilidirler. Ayrıyeten safra tuzları ve yağ asitlerini ziyanlı mikroorganizmalardan koruyarak, bunların toksik eserlere dönüşümünü önlerler. Amonyak, indol, merkaptan,toksik aminler ve sülfitler üzere toksik hususlar üreten mikroorganizmaların çoğalmasını inhibe eden probiyotikler, bu cins ziyanlı bileşenlerin sindirim sisteminde birikimini ve emilimini azaltırlar .
Sonuç olarak, probiyotiklerin, bulunduğu konağın, bağışıklık sisteminde savunmasını ve mikrobiyal patojenlere karşı direncini artırdıkları ve bu yolla sindirim sistemindeki işlevleri güzelleştirdikleri bildirilmiştir. En uygun bilinen probiyotikler, süt şekerini (laktoz) laktik asite çeviren laktik asit bakterileridir. Probiyotiklerin kaynakları anne sütü ve yoğurt başta olmak üzere kefir, ayran, kımız, peynir üzere fermente süt eserleri, turşu ve salamuralardır.
Probiyotik besinler ortasında bebek mamaları, birtakım katkılı yağlar, kimi meyve suları ve kimi dondurmalar da vardır. Lakin pastörizasyon süreci probiyotiklere büyük ölçüde ziyan vermektedir. Probiyotikler yoğurt, kefir, kımız ve başka fermente besinlere eklenirken, son yıllarda içeceklere toz ve tablet, kapsül yahut dondurularak kurutulmuş formdaki preparatlara da ek edilmiştir.
Bir yahut daha fazla probiyotik bakteriyi içeren preperatlar yahut bir yahut daha fazla probiyotik içeren vitamin ve mineral preparatları bulunmaktadır.
Probiyotikler karbonhidrat (Frukto- Oligosakkarit ) yapısındadır ve başta anne sütü olmak üzere muz , pırasa, enginar, kuşkonmaz, kereviz, patlıcan, kimi baklagiller üzere lifli besinlerde bulunur. Güçlü bir bağışıklık sisteminiz olması için sağlıklı beslenmeniz dileklerimizle.
İnsanların bağırsaklarında bulunan faydalı mikroorganizmaları besleyen, sindirilemeyen liflere prebiyotik denir. Yani probiyotikler bakteri, prebiyotikler ise bu faydalı bakterilerin besin kaynağı diyebiliriz.
Bu iki hususun de isminde – biyotik olması ikisinin de sıhhate yararlı olduğunu göstermektedir.
Prebiyotikler fermente olabilen, sindirilmeyen karbonhidratlardır. Bir disakkarit olan laktuloz, inülin, oligosakkaritler (maltoz, soya, ksiloz), oligofruktoz ve galaktoz içeren galaktooligosakkaritler (kurubaklagiller) prebiyotiklerin besinsel kaynaklarıdır.
Fruktooligosakkaritlerin temel diyet kaynakları ortasında buğday, soğan, muz ve sarımsak sayılabilir. Pırasa, yer elması, hindiba, bir çeşit yabani soğan, kuşkonmaz ve bezelye ise öbür kaynaklar ortasındadır. Arpa ve çavdar üzere kimi tahıllar da fruktooligosakkarit içermektedir.
Günde 4-10 gr fruktooligosakkarit alındığında faydalı tesir göstermektedir. Bir porsiyon pırasa yemeği, bir küçük uzunluk muz, bir küçük uzunluk soğan ve sarımsak günlük prebiyotik ihtiyacını karşılamaktadır.
Fruktooligosakkaritler fermente olduklarında kalsiyum, magnezyum üzere minerallerin emilimlerini artırmakta, serum glikoz ve kolesterol seviyesini azaltmaktadırlar.
Dolayısıyla sağlıklı hayat süreci sağlamak emeliyle sağlıklı beslenmede öncelikle doğal pre-probiyotiklere yer verilmesi, ve gerekli şartlarda yapay pre-probiyotiklerin de kullanılmasının uygun olabileceği düşünülmektedir.