Tıkınırcasına yeme bozukluğu bireyin bir vakit dilimi hudutları içinde tüketebileceğinden çok daha fazla ölçüde yiyeceği tükettiği tekrarlayan çok yeme ve denetimi kaybetme algısını içeren DSM-5 kriterlerine nazaran üç ay içerisinde haftada en az bir sefer görülen yeme bozukluğudur.
Tıkınma yeme bozukluğu dünya çapında %2-3,5 oranında görülmektedir.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğuna Sahip Birey Davranışları
-
Kontrolü kaybettiği noktada sınırlama duygusu ortadan kalkar; çok süratli, çoka kaçacak halde yeme davranışı sergileyebilir.
-
Açlık hissi ve tokluk hissini kaybetmiş formda yeme davranışı sergileyebilir.
-
Aşırıya kaçan yeme davranışından utandığı için yalnız başına yemek yemeyi tercih edebilir.
-
Tıkınma ataklarından sonra suçluluk hissi ile birlikte depresif ruh haline bürünebilir.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğunda Risk Faktörleri:
-
Cinsiyet : Yeme bozuklukları bayanlarda daha yaygın görülmektedir.
-
Genetik faktörler: Çalışmalarda aile hikayeleri araştırıldığında yeme bozukluklarının sıklığının bulimiya nervosa hastalarının birinci derece akrabalarında arttığı gözlemlenmiştir.
-
Diyabet: Tip-2 diyabet ile kronik tıkınma yeme bozukluğu ortasında manalı bir bağlantı saptanmıştır.
-
Obezite: Tıkınırcasına yeme bozukluğu obez bireylerde daha yüksek oranlarda saptanmıştır. Tıkınırcasına yeme bozukluğuna sahip hastalar kilolu olmaya yatkın bireylerdir.
-
Ruh hali (mod): Tıkınma yeme bozukluğu hastalarının depresif devirleri ile tıkınırcasına yeme davranışları ortasında güçlü bir alaka saptanmıştır.
Çalışmalar tıkınırcasına yeme davranışı olan bireylerin tıkınma atakları öncesi negatif hislerinin (gerginlik, öfke vs.) olduğunu tıkınma atakları ile bu hislerin azaldığını ve haz aldıklarını belirtmişlerdir.
-
Anksiyete
-
Bipolar bozukluk: Tıkınırcasına yeme bozukluğu ile his durum bozuklukları ortasında güçlü bir münasebet saptanmıştır.
-
Sosyokültürel faktörler: Yeme bozukluğu hastalıklarının görülme sıklığı Batı ülkelerinde daha yüksektir.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Tedavisi:
Diyet tedavisi
-
American Psychiatric Association (APA) 2006 yılında beslenme danışmanlığını önermiştir.
-
Düşük kalori içeren diyet programları hastanın kilosunu azaltmaya yardımcı olur ve genelde tıkınırcasına yeme semptomlarını düşürür.
Ancak:
-
kilo kaybı süreksiz olabilir.
-
kilo alındıktan sonra tıkınırcasına yeme davranışı tekrarlayabilir.
”yo-yo diet hali (kilo kaybı ve kilo almanın değişimli tekrarlaması); kilo kaybı sonrası tekrar tıkınırcasına yeme bozukluğuna benzeri düşünülmektedir.
Bireysel yahut küme bilişsel davranışsal terapi: Bilişsel davranış terapisi tıkınırcasına yeme davranışından uzak durmaya yardımcı olmaktadır.
-
Diyalektik davranışsal terapi: Farkındalığı arttırmaya yönelik tedavi olarak kabul edilmektedir. Hastaların gerilime ve olumsuz tesirlere reaksiyonlarına yardımcı olmaktadır.
-
Kişilerarası psikoterapi: Negatif hislerin ve davranışların kişilerarası fonksiyonunun rollerine odaklanmaktadır.
-
Antidepresanlar: Tıkınırcasına yeme semptomlarını kısa vadede azaltabilir fakat büyük ölçüde kilo kaybını sağlamayabileceği düşünülmektedir.
