• Tiroid bezi bir açık kahverengi renkte, iki lobdan oluşmuş bez formunda tanımlanmıştır.TSH VE TRH hormonları tiroid bezi üzerinde tesirli olan hormonlardır.
•Tirotropin Salgılattırıcı Hormon (TRH):TSH’nin sentezlenmesini sağlayan hormondur. TSH’nin salınması da TRH’nin denetimi altındadır.
•Tiroid Uyarıcı Hormon (TSH):İyodun tutulmasını ve T3-T4 hormonlarının üretim ve salınmasını da denetim eder.
• Tiroid bezlerinden inaktif olarak tiroksin (T4) salınmaktadır. T4 faal olan formu T3’e dönüşmektedir.
TİROİD HORMONLARININ METABOLİZMAYA ETKİSİ
• Aşırı salgılanması vitaminlere ihtiyacı artırır.
• Tiroid hormonları miyokardı etkileyerek taşikardiye sebep olabilir.
• Barsak hareketilerinde azalmaya, artışa neden olur. Eksikliğinde ise Kabızlık görülür.
• Anormalliği kelam konusu ise ; kilo artışı,istemsiz kilo randımanı konusunda tesirlidir.
TİROİD HASTALIKLARI
1. GUATR
Tiroid bezi büyümesine verilen adtır. Sebebi iyot eksikliğinden ötürü tiroid hormon sentezinin inhibe olması ve tiroid hormonlarının azalması sonucu TSH ölçüsünün artmasıdır.
Tiroid bezi büyümesine yol açar.
2.HİPOTROİDİ
T4 ve T3 imalinde azalmaya yol açan bozukluklar nedeniyle meydana gelir. Bu durumda TSH artmaktadır.
Kadınlarda daha sık görülen hipotiroidide metabolizmada yavaşlama görülmektedir.
Genel bulgular; kilo artışı, konstipasyon, baş ağrısı ,ödem ve sözsüz yüz görünümü , düşük beden ısısı görülmektedir. Deri soğuk,kuru ve soluk görünümdedir bireylerin soğuğa toleransı düşüktür. Saç ve tırnaklar kurudur,büyüme suratları düşüktür.
3. HİPERTİROİDİ
• Tiroid hormonları seviyelerinin artışına “Hipertiroidi” denir.
• Genel bulguları; anksiyete,sinirlilik, sıcağa intolerans, çarpıntı, kilo kaybı, ishal, kilo kaybı, güçsüzlük ve iştahta artış, menstural kanamada azalma ile karakterizedir. Deri sıcak nemli ve yumuşaktır. Hastalarda avuçlarda terleme yakınmaları olabilir. Saç ve tırnakların uzama suratı artmıştır ve genelde yumuşak, ince olarak gözlenir.
4.GRAVES
Graves hastalığı, nedeni bilinmeyen otoimmun hastalıktır. Dokuların dolanımdaki yüksek seviyedeki tiroid hormonlarına maruz kalarak ani olarak tiroit hormonlarının boşalması sonucu kanda tiroit hormonlarının yükselmesi olarak tanımlanır.
Graves Hastalığı olan bireylerin bir kısmında göz sorunları görülür, Gözler yuvasından çıkacakmış üzere öne gerçek çıkmıştır. Öteki belirtileri hipertiroidi belirtileridir.
5.HAŞİMATO
Tiroid follikullerinde azalma ile birlikte anti-TPO VE anti-TG yüksekliği ile tanımlanır.
HT’i çeşitli klinik tablolarda görülebilir. Bunlar guatr yahut hipotiroidizm, ve değişen hipo-hipertiroidizm halinde olabilir.
TİRIİD HASTALIKLARINDA BESLENME
Hipertiroidide beslenme tekliflerinde iyotsuz tuz önerilmelidir ve yüksek iyot içeren unsurlardan uzak durulmalıdır. İyot içeren besinlerden deniz eserleri, iyottan varlıklı multivitaminler ile ilgili ihtar yapılmalıdır.
Hipotiroidili hastalarda iyot kısıtlamasına gidilmez. En sık karşılaşılan komplikasyon metabolik sendrom olduğundan beslenme tedavilerinde göz önüne alınmalıdır. Beden tartısı kaybının metabolik sendrom tedavisinde katkısı büyüktür.
Guatrojenik besinler yıkıma uğradıkları zaman goitrin maddesi açığa çıkmaktadır ve bu unsurun fazla ölçüde alımı iyot tutulumunu ve metabolizmasını olumsuz istikamette etkileyerek iyot yetersizliğinin oluşmasında rol oynamaktadır.
Guatrojenlerin en değerlileri; lahana, karnıbahar, brüksel lahanası, şalgam, turp,ıspanaktır. Hipotiroidi olan şahısların denetimli tüketmesi gerekmektedir.
Çinko, hem yaşamsal ehemmiyet taşıyan enzimlerin hem de tiroid hormonlarının sentezi ve metabolizması için vazgeçilmez bir elementtir.Çinko eksikliği, tiroid çalışmasını olumsuz istikamette etkilemekte ve çinko dayanağının tiroid hormonlarının aktifliği üzerine olumlu tesirleri çalışmalarda doğrulanmıştır.
Demir yetersizliği,çinko,selenyum ve vitamin yetersizliği de tiroid bezinin çalışmasını yahut tesirini olumsuz istikamette etkilemektedir. Bu yüzden eksik rastgele bir mikrobesin ögesi bulunuyorsa tabip ve diyetisyen ile takım çalışması içinde görüşülmelidir.
Hipotiroidi durumunda konstipasyon görülebileceği için sebzeler, meyveler, kurubaklagiller ve tam tahıllı eserler üzere posa içeriği yüksek besinler daha sık tüketilmelidir.