Günümüzde görülen yeme bozuklukları ortasında anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve atipik
yeme bozukluğu (kontrolsüz yeme ve binge-eating disorder) olmak üzere 3 rahatsızlık
bulunmaktadır.
Genellikle yüksek sosyo-ekonomik seviyedeki ailelerde görülmektedir. Şişmanlıktan korkulması,
genç kızlarda modellere özenti, gelişim problemleri,psikolojik etmenler nedenler ortasındadır.Yeme
bozuklukları, yediğinden suçluluk duyarak kusma, tiksinerek yememe yahut bir daha
yiyemeyecekmiş üzere çok yemeden ötürü açığa çıkmaktadır.
Daha çok genç kızlarda görülmekle birlikte aktör, model,hostes ve dansöz üzere dış imajı ön
planda olan mesleklerde de ve son vakitlerde erkeklerde de görülebilmektedir. Yeme bozukluğu
olan bireylerde homoseksüellik, aseksüellik, depresyon, anksiyete , kişilik bozuklukları ya da
uyuşturucu unsur kullanımı daha sık görülmektedir.
Vejetaryenler, atletler ve ölümcül kronik hastalığı olanlarda da yeme bozukluklarına sık rastlanır.
Kalıtsal faktörler, yetiştirilme özellikleri, kültürel ve biyolojik özellikler kişinin yeme bozukluğu
geliştirmesine kıymetli katkılarda bulunur.
Zayıflık hastalığı olarak bilinen anoreksia ve bulimia üzere yeme bozuklukları beyinde kalıcı hasarlar
bırakabilmekte ve kilo kaybıyla birlikte beyin kütlesinde de azalma ve beyindeki kimyasal
reaksiyonlarda değişiklik olabilmektedir.
ANOREKSİYA NEVROZA
Açlık hastalığı olarak da isimlendirilen Anoreksiya’da besin alımına, kiloya ve zayıflığa karşı takıntılı
olan şahıslar zayıf olsalar dahi yemeği ve aç olduklarını redderler.Çok düşük kalorili bir diyet
tükettikleri için beden tartıları vakitle azalır. Ekseriyetle ergenlik devrinde başlamakta
ortalama 17 yaş lakin nadiren 40 yaşın üzerinde de görülebilmekte.
Anoreksiyalı bir kişi,
Kilo almaktan korkar, şişmanlık onlar için kabus üzeredir.Eski kilolarına yada etraflarında görünüm
olarak beğeni kazanan şahısların kilosuna inmek için amaç belirler,gün içinde farklı zamanlarda
tekrar tekrar tartılırlar. Toplum içerisinde ufak porsiyonlar tüketirler,aç olsalar bile tok olduklarını
söylerler.Kısa müddette çok fazla kilo verirler.Kabızlık ve sistemsiz menstürasyon sorunları
vardır,tüylenme ve saç dökülmesi sorunu yaşarlar.Normal ölçüde besin tükettikten sonra mide
bulantısı yahut şişlik hissederler.Hiperaktif, depresif, korkak ve agresif olurlar. Gittikçe sosyal
çevrelerini kısıtlarlarSürekli spor yahut ağır idmanlar yaparlar.
Özellikle paklık ve ders çalışma ile ilgili saplantılara rastlanabilir. Cinsel gelişimlerinde sorun
olduğu üzere , cinsel isteksizlik ve öteki cinsel problemler da beraberinde gözlenebilmektedir.
BULİMİA NEVROZA
Psikolojik kökenli bir hastalıktır.Anormal yeme alışkanlığı ile kendini muhakkak eder ve daha sonra kilo
almayı önlemek için uygunsuz davranışlar gösterir, hasta kusar,laksatif ve diüretik ilaçlar alıp,
lavman yaparak yediği yiyecekleri çıkarır. Aç kalırlar, yada çok idman yaparlar.Genellikle
ergenliğin son yahut erişkinliğin birinci periyotlarında görülmektedir.
Bulimiyalı bir kişi,
Kendini âlâ hissetmediği, karmaşa ve gerilim içerisinde olduğu vakitlerde yahut diyetlerden sonra
aşırı açlık hissiyle tıkınmaya başlamakta rahatlama hissinden sonra suçluluk duygusuyla
yenilen yiyecekleri çıkarmaktadırlar.Yemekten sonra ortadan kaybolmakta ve ekseriyetle banyoya
gitmektedirler. Depresif belirtiler yahut bozukluklar, %30’unda uyuşturucu unsur yahut alkol
bağımlılığı görülebilmektedir. Mide asidinin ağıza gelmesi ile diş çürükleri, mide delinmeleri ,ellerin
üzerine kusmak için zorlama sırasında oluşan diş izleri ve yaralar, adet düzensizlikleri
görülebilmektedir.
ATİPİK YEME BOZUKLUKLARI
Fazla Yeme…kontrolsuz yeme..
Kendini denetim edemeden yeme bir hastalık sayılmaktadır. Bulimikler üzere çok kalorili yiyecekler
birden tüketilir ve ancak bedenlerinden atmazlar. Borderline bir kişilik bozukluğu sayılabilir. Bu
kişilerin kimlik hissinde, his durumunda ve ilgilerinde daima bir tutarsızlık vardır.
Çaresizlik hislerini yenmek için vücut tartısı, biçimi ve yeme davranışları üzerinde çok bir
denetim sağlamaya çalışırlar. Bunu başaranlarda anoreksia nervoza, başaramayanlarda ise
kontrolsüz yeme nöbetleri görülmektedir.
Gece Yeme Sendromu…Binge eating…
Günlük gücün an azından %25’ni akşam yemeği ile sonraki sabah ortasında geçen sürede
almaktadırlar. Bu durum uyku bozukluklarına bağlı olabilir yahut uyku apnesinin bir özelliği olarak
da kabul edilebilmektedir. O nedenle bu hastalar gündüz uyuklar vaziyette dolaşırlar. Binge eating
bir psikiyatrik hastalıktır,depresif bir davranış ile karakterize olmasına karşın gün içindeki
seyirleri birbirinden farklılık göstermektedir. Denetim edilemeyen çok yemek yeme nöbetleri vardır
ve obezlerin neredeyse %30’unda görülmektedir.
Hasta sabahleyin uyandığı vakit düzgün durumdadır ve gün ilerledikçe ruhsal durumu bozulmaktadır.
TEDAVİ
Yeme bozukluklarının tedavisi sıkıntı. Mümkün olduğunca çabuk profesyonel yardım alınmalı. En iyi
tedavi sistemi tıbbi, ruhsal ve beslenme konsültasyonunu içeren kombine bir çalışma ile
gerçekleşmektedir. Anoreksialı kişi tehlikede olmadığına ve yardıma gerek duymadığına inanır,
Bulimialı kişi ise sorunun farkındadır ancak tekrar kilo alma korkusu ile tedavi görmek istemez.
Tedavi süreci birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Lakin tedaviden sonra da tekrarlayabilmesi
hala bir sorun olmaya devam edebilmektedir.
