Tek başına bitkilerden hazırlanan çaylar olabildiği gibi çeşitli bitkilerin karıştırılmasıyla
ortaya çıkan çaylar da mevcuttur. Günümüzde adından sıkça söz ettiren popüler olmuş
çayları merak ediyorsanız yazıyı okumaya devam edebilirsiniz.
Yeşil çay: Yeşil çay E vitamini, aktif madde olarak kateşinler ve polifenoller içerir. Aynı
zamanda iyi bir C vitamini kaynağıdır.
Kalp hastalığına, kolestrole, zayıflamaya, diyabete, depresyona, kan basıncını düzenlemeye,
Parkinson ve Alzheimer hastalıklarına karşı olumlu etki gösterir. Ayrıca cilt sağlığı için de
önem taşır. Vücuttaki fazla suyun atılmasında ve kafein içeriği ile metabolizmayı hızlandırıcı
etkisi mevcuttur. Ancak kafein içeriğinden dolayı uykusuzluk problemi yaşayan bireylerde
önerilmemektedir. Çeşitli çalışmalarda yeşil çay kullanan kişilerin içerisinde bulunan
kateşinler sayesinde, deri altı karın yağlarında ve trigliseritlerinde büyük oranda azalma
görülmüştür. İçerdiği vitamin ve mineraller birçok hastalığa karşı olumlu etki gösterse de
özellikle kanser türevi hastalıklarda kullanımının minimuma indirilmesi veya tamamen
kesilmesi gerekebilir. Hassas ilaç tedavisi gören hastalar, hamile ve emzikli anneler doktor
kontrolünde tüketmelidir. Önerilen miktarsa günde 2-3 fincan yeşil çay içilmesidir.
Pu-erh çayı: Çin’in Yunnan eyaletindeki çay ağaçlarından elde edilen pu-erh çayı, yavaş bir
fermantasyon sürecinden geçtikten sonra, kendine özgü siyah rengine ulaşır. İçerdiği değerli
antioksidanlarla kanseri tetikleyen serbest radikallere karşı savaş açan pu-erh çayı, vücuttaki
iltihabın atılmasına, içerdiği antioksidanlar sayesinde besinlerin kolayca parçalanmasına ve
sindirimin hızlanmasına neden olur. Bununla birlikte yüksek miktarda kafein içermektedir.
Kafein kasları, kalbi ve merkezi sinir sistemini uyarır. İçerisindeki florür kemikleri güçlendirir.
Yüksek kolesterol ve diyabet için de düşürücü etki gösterir. Pu-erh çayında bulunan ‘sintaz’
yağ asitleri, yağ metabolizmasını uyarır ve buna bağlı olarak yağ hücrelerini parçalayıcı
özelliğe sahiptir. Hazırlanışı diğer bitki çaylarına göre biraz farklıdır. Çay yaprakları üzerine
kaynar su döküyoruz ve 10 saniye kadar bekliyoruz. İlk demlenen çayı bardağa boşaltıp,
kullanmıyoruz. Tekrar çaydanlığa su koyuyoruz ve 20 saniye demlenmesini bekleyerek
bardağa süzüyoruz. Aynı yaprağı 5-6 kez daha demlemek için kullanabiliriz. Günde 4 fincana
kadar tüketiminde sakınca görülmemektedir.
Beyaz çay: Üretimi büyük dikkat ve çaba gerektiren beyaz çayın en kaliteli hali erken ilkbahar
zamanında toplanır. Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz beyaz çay; metabolizma hızını
artırıyor, yağ yakılmasına yardımcı oluyor, cildi olumsuz etkilerden koruyor ve dişlerin
güçlenmesine destek oluyor. Daha hafif bir aromaya sahip olan beyaz çayın kafein içeriğinin
düşük olması uyku sorunu yaşayan bireyler için de tercih edilmesi daha kolay bir çaydır.
İçerisindeki antioksidanlarla stresi önlemede de önemli etkiye sahiptir. Demleme süresi söz
konusu olunca beyaz çay; siyah ve yeşil çaya nazaran daha toleranslıdır. Ancak çok uzun süre
demlemek beyaz çayın acılaşmasına neden olabilir. Kaynamış suda ortalama 3-5 dakika
demlemek yeterli olacaktır. Kaliteli bir beyaz çayı birkaç kez demlemek mümkündür.
Kuş otu çayı: Hafif müshil etkisi bulunan kuş otu çayı, şişliği önler ve fazla suyun vücuttan
atılmasına yardımcı olur. Metabolizmayı hızlandırır. Potasyum ve magnezyum bakımından
zengin olması bağırsakları yumuşatır, kabızlığı önler. İdrar söktürücü olup sindirim sistemini
düzenler ve ödem atar. Günde 3 fincandan fazla tüketilmesi ishale neden olabilmektedir. 1
fincan için 2 tatlı kaşığı kadar kurutulmuş kuş otu bitkisi koymak yeterlidir. Ortalama 2-4
dakika demleyip tüketime hazır hale getirebiliriz.
Yaban mersini çayı: Yaban mersini faydaları içinde bulunan antioksidanların hastalıklara yol
açan Gözlerin gece görüşünü geliştiren ve ışık değişimlerine hızlı adapte olmasını sağlayan
“rodopsin” pigmentinin üretimini arttırır. İçinde bulunan “tanen” iltihap önleyici özelliğe
sahiptir ve ishal tedavisinde etkilidir. Yaban mersini çayının en büyük özelliği kan şekerini
dengeleyerek yemeklerden önce iştah kontrolü sağlamaktır. 1 fincan çay için 2 kaşık yaban
mersinini 5 dakika süresince suda kaynatıyoruz. Fazla kaynaması antioksidan özelliğini
kaybettireceğinden süreye dikkat etmeliyiz. Ateşten aldıktan sonra 20 dakika kadar
soğumaya bırakıyoruz. Ilık şekilde tüketilebilir.
Zencefil çayı: Geleneksel ve alternatif tıpta zencefil büyük ölçüde mide rahatsızlıklarının tedavisinde
kullanılsa da sindirimi kolaylaştırdığı, bulantıyı kestiği ve soğuk algınlığıyla mücadelede etkili olduğu
biliniyor. İçerisinde bulunan ‘gingerol’ maddesi güçlü bir antioksidan ve anti eflamatuvardır. Bir grup
kadınla yapılan araştırmanın sonuçları incelendiğinde 1-1,5 gram kadar zencefilin bulantıya çözüm
olduğu görülmüştür. Kronik hazımsızlık karşısında da etkili bir silahtır. 1 bardak suyu
kaynatıyoruz. İçine ince dilimler veya küçük parçalar halinde zencefili atıyoruz. Yaklaşık 10 dk
kadar demlenen zencefil çayına isteğe göre limon, diyabet durumu yoksa bal ve çeşitli
bitkiler eklenerek tüketilebilir.
Maydanoz çayı: Maydanoz çayının böbrek ve safra taşlarının tedavisi başta olmak üzere pek
çok faydaları bulunmaktadır. Vücudun su tutmasını önleyerek fazla suyu idrar söktürücü
özelliğiyle dışarı atmasına ve ödemin uzaklaştırılmasında yardımcı olur. Maydanoz; folat,
potasyum, kalsiyum, fosfor, C ve A vitaminleri bakımından zengin bir bitkidir. Maydanozda
bol miktarda bulunan C vitamininin pek çok farklı fonksiyonu vardır. Dikkat edilmesi gereken
durumlardan biri adet dönemi akışını uyardığı için hamilelikte kullanılmamasıdır. Kurutulmuş
veya taze maydanoz yapraklarıyla hazırlanabilen çayı kaynayan suda 5 dk demlemek yeterli
olacaktır. Tadındaki acılık bireye göre değişebilir bu durumda 2-3 dk demlemek yeterli
gelecektir.
Tarçın çayı: Kabuk veya toz şeklinde tüketilebilen tarçın, sindirim sistemi bozuklukları tedavisinde,
ishal, adet düzensizliğinde kullanıldığı bilinmektedir. Kan şekerini dengelemede oldukça faydalıdır.
Tatlı isteğini ve aşırı iştahı kapatmaya yardımcı olur dolayısıyla zayıflamaya fayda sağlar. Tarçın
çayının termojenik etkisi sayesinde vücut sıcaklığı yükselir ve metabolizmanın harcadığı
enerji artar. Böylece daha fazla kalori yakılabilir. Tarçın çayı hazırlarken bilinmesi gereken püf
nokta; suyun içerisinde yaklaşık 5 dk kaynayan kabuk tarçına biraz soğuduktan sonra üzerine
ilave edilecek limon ve balla etkisini daha fazla görmek mümkün olacaktır.
Mate çayı: Tropik veya yarı tropik iklimlerde yetişen bu çay ‘Paraguay çayı’ olarak da bilinmektedir.
Bu çayın bileşenleri metabolizmayı hızlandırıyor, vücut sıcaklığını yükselterek normalden
daha fazla kalori yakılmasını sağlıyor. Ayrıca tokluk hissini uzatarak öğünler arasında mide
kazıntısını geciktiriyor. Vücutta yağ emilimini önlüyor, yağların hızlı yakılmasını sağlıyor ve
vücuttan su atılmasını kolaylaştırıyor. Ayrıca içerisinde kafein bulunmakta ancak kafeinin
zarar vereceği ölçüde etkisi bulunmamaktadır. Tam etkisini görebilmek için günlük önerilen
tüketim miktarı 3 fincandır.3 fincandan fazla tüketilmesi önerilmemektedir. Çayı hazırlarken
dikkat edilmesi gereken nokta bitkiyi suyun içinde kaynatmamaktır. Kaynamış suya ilave
edilerek demlenmesini sağlamak doğru olandır.
Oolong çayı: Güçlü antioksidan etkisiyle vücuda zararlı toksinlerin atılmasına yardımcı olarak cildin
görünümünü geliştirebilir. Yüksek kolesterole ve şekere karşı önerilen oolong çayı aynı
zamanda mineraller bakımından oldukça zengindir ve öğünler arası tokluk süresinin
uzamasına yardımcı olur. Böylece kilo yönetiminde etkilidir. Metabolizma hızını yükseltir.
İçerdiği kafein yüksek miktarlarda tüketimde çarpıntı, bulantı, baş dönmesi ve uykusuzluğa
neden olabilmektedir. Hamilelere ve emzikli annelere önerilmemektedir. 1 büyük bardağa
1,5 çay kaşığı kadar oolong yaprağı konularak demleme yöntemiyle çayı hazırlayabilirsiniz.
Hibiskus çayı: Sindirim enzimlerinden olan “amilaz” üretimini arttırarak kompleks
karbonhidratların ve nişastanın sindirimini kolaylaştırır. Bu sayede kilo vermeyi hızlandırır,
yağsız vücut kütlesinin korunmasına yardımcı olur. Sindirim sistemine fayda sağlayarak
hazımsızlığı da giderir. Bağırsak hareketlerini arttırır, bu nedenle kabızlık için çözüm sağlar.
Susuzluğu giderir. Vücuttan sıvı atılmasına karşı, sıvı eksikliğini karşılar. Hibiskus çayı
sayesinde vücuttaki demir eksikliği için takviye yapılır. 1 bardak kaynamış suya 1-2 çay kaşığı
kurutulmuş hibiskus yaprağı atılır. 15-20 dk demlenmeye bırakılır. Aroma vermesi açısından
limon, zencefil, tarçın ilave edilebilir. Bazı kişilerde kırmızı kaşıntılı alerjik reaksiyonlara sebep
olabilir. Çeşitli hastalıklara sahip olan bireyler uzman kontrolünde tüketmelidir.
Acı biber çayı: Acı biberin içinde bulunan kapsaisin yağ yakma, vücut ısısını arttırma,
bağışıklığı güçlendirme gibi etkilere sahiptir. Diyet sürecinde kilo verme hızına katkıda
bulunur. Vücut yağ hücrelerini yakar, metabolizmayı çalıştırır, zayıflatıcı etkisi vardır. Mide
rahatsızlığı olanlara, bitkiye alerjisi olanlara, küçük çocuklara, gebelik, emzirme döneminde
olanlara önerilmez. Kaynamış suya 1 tatlı kaşığı siyah çay ve 1 tutam pul biber konulup yarım
saat demlenmeye bırakılır. Ayrıca 1 çay kaşığı acı biber, bir diş dövülmüş sarımsak ve bir
tutam kadar biberiyeyi kaynar su içerisine atıp 5 dk demlemek de farklı bir hazırlama
alternatifidir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.