Bu sorunun yanıtını tek bir nedene bağlamak aslında gerçek değildir.Sanıldığı üzere fazla besin alımına bağlı kilo alımı bu nedenlerden bir adedidir.Öncelikle hekim denetiminde muayene olmalı ve gerekli analizler yapılmalıdır.Nedenlere bakacak olursak:
-
Hormonal düzensizlikler(insülin direnci,tiroid bezinin az çalışması,Dvitamini eksikliği,anemi,polikistik over)
-
Kullanılan ilaçlar(antidepresan kullanımı,şeker hastalığında kullanılan kimi ilaçlar,ödeme neden olan tansiyon ilaçları)
-
Yanlış yemek yeme davranışları(hızlı yemek yeme,fazla porsiyon alma,kalorisi yüksek besinleri tüketme,günde 1-2 öğün beslenme,tek tip besinlere yönelik beslenme,yeme davranış bozukluğuna bağlı beslenme)
-
Stres seviyesinde artan kortizol hormonuna bağlı kilo alımı.Fazla ölçüde karbonhidrat tüketim isteği ve ardından memnunluk hormonunun artması.Tam bir kısır döngü haline gelen yeme alışkanlığı
-
Fiziksel aktivitenin az olması(uzun mühlet sabit ve masa başı çalışmak,işe otomobil ile gidip gelmek,spor hiç yapmamak)
Anlaşılacağı üzere kilo alımını yalnızca fazla yemek yemeğe bağlamak mümkün diil
Yapılan kan analiz sonuçlarına nazaran insülin direncimiz varsa ne yapacağız?
Kişi kilo almaya başladığında bedende insülin hormonu da artmaya başlar.Bu da daha fazla karbonhidrat tüketmek istemenize neden olur.Yani unlu ve şekerli besinlere istek artar.Bu besinleri tükettikçe daha çabuk acıkır ve daha süratli yersiniz.Sonuç olarak bedendeki yağlanma da otomatik olarak artar.
Ailede şeker hastalığı hikayesi varsa,bel etrafında yağlanma arttıysa,daha sıkıntı kilo veriyor ve şekerli besinlere istek arttıysa sizde insülin direnci olabilir.
Yapılan çalışmalar nizamlı antrenmanın, insülin direncinde çok aktif bir tedavi yolu olduğunu ortaya koydu.Haftada 3-4 gün 45 dakikalık orta tempoda yapacağımız egzersiz(tempolu yürümek,yüzmek,jogging,bisiklete binmek)yeterli olacaktır.Ayrıca hekiminiz tarafından önerilen metformin ve akorboz kümesi ilaçlar da iştahı baskılamakta ve kilo vermenize dayanak olacaktır.Gelelim tedavinin en tesirli basamağı olan tıbbı beslenme tedavisine.En değerli kurallar şunlardır:
-
Glisemik indeksi düşük besinler seçmek.Biraz açacak olursak besinlerin Kan şeker düzeyini yükselteme eğilimine denir.İnsan bedeni yakıt olarak kan glikozu yani şekeri kullanır.Şekerli besinler tükettiğimizde bedendeki insülin salınımı artar ve şeker düşmeye başlar.Hemen sonra ani düşen şekere bağlı olarak tekrar şekerli besinler tüketme eğilimi olur.Ondan sonra da uyku hali,halsizlik üzere şikayetler ortaya çıkar.Bu kısır döngü kişinin kilo almasına neden olur
Hangi besinlerden uzak durmalıyız:
Sofra şekeri,bal,pekmez,reçel,helva,çikolata,lokum,şekerli içecekler,ve şekerin girdiği her türlü tatlı.Ayrıca meyve suları,kavun,incir,karpuz,muz ve beyaz ekmek,beyaz undan yapılan hamur işleri,pirinç,havuç,bezelye üzere besinler da kan şekerini süratli yükseltebilir
Glisemik indeksi düşük besinler ise;
Kuru baklagiller,elma,portakal,kivi,mandalina,greyfurt,ananas üzere meyveler ve tam tahıl eserleri.(yulaf,bulgur,esmer pirinç,tam buğday unundan makarna)Glisemik indeksi düşük besinlerden fazlaca tüketmek de kilo alımına neden olabilmekte ve glisemik yükün artmasına sebep olarak tekrar kan şekerinin yükselmesine neden olabilirler.Glisemik indeksi yüksek besinleri proteinden güçlü besinlerle birlikte almak hem tok kalmamıza hem de kan şekerinin geç yükselmesini sağlar.Kilo verme tedavisine de yardımcı olur.Özellikle yapılan çalışmalar öğüne proteinlerle başlayıp en son karbonhidratları tüketmenin kan şeker regülasyonunda tesirli olduğunu ortaya koymaktadır.Hamur işlerini et,tavuk yahut balık üzere bir proteinle birlikte ve bilhassa de limonlu bol salata ile tüketmek kan şekerini daha yavaş yükseltmektedir.
NASIL BESLENMELİYİZ?
-
Mutlaka hekim ve diyetisyen eşliğinde size özel olarak hazırlanmış beslenme programını uygulayınız
-
3 ana öğün en az 2 orta öğün biçiminde beslenmelisiniz
-
3-4 saatten uzun mühlet aç kalmamalıyız
-
Kan şekerini süratli yükselten kolay şekerlerden(sofra şekeri,bal,pekmez,çikolata,şerbetli tatlılar,şekerli içecekler,meyve suları vb)uzak durunuz
-
Glisemik indeksi yüksek besinleri süt ve süt eserleri ile birlikte alınız
-
Ana öğünlerde kesinlikle tam tahıl eserleri kullanınız.(Tam buğday ekmeği,yulaf,bulgur gibi)
-
Haftada 3-4 defa 45 dakika-1 saat antrenman yapılmalıdır.Asla aç antrenman yapılmamalıdır.Ana öğünlerden 1 saat sonra,ara öğünden 30 dk sonra idman yapılması en uygundur.
