Beslenmeyi, sakın açlığımızı bastırmak yahut karnımızı doyurmak olarak algılamayın. Beslenme; insanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olması hayatını uzun sürdürebilmesi için gerekli olan besinleri tüketmesidir.
Sağlıklı beslenme, toplumsal, ruhsal ve bedensel gelişimine büyük katkıda bulunmaktadır. Sağlıklı beslenme, lakin kâfi ve istikrarlı beslenmekle mümkün olur.
Çocuklarda Kâfi Beslenme
Vücudun yaşaması ve çalışması için muhtaçlığı kadar olan besinin tüketilmesidir.
Vücudun muhtaçlığı vakitle değişmektedir. Büyüme ve gelişme çağındaki çocuklar için besin gereksinimi yetişkin bir bireye nazaran daha fazla olduğu için besin gereksinimi da daha fazladır. Her çocuğun yiyeceği besin ölçüsü çok farklı olmasa da kilo, uzunluk ve yaş üzere faktörlerine bağlı olarak değişecektir.
Çocuklarda İstikrarlı Beslenme
Çocuğun yaşı, aktivitesi, hastalık durumu, cinsiyeti, genetik özellikleri, büyüme ve gelişme üzere fizyolojik faktörler göz önünde bulundurularak gün içersinde besin ögelerinin her birinin kâfi ölçüde alınması ve bedende uygun formda kullanılmasıdır. İstikrarlı beslenme ruh ve vücut sıhhati için değerlidir. Çocuğunuzun günlük aktiviteleri, yeme alışkanlıklarını ve zevklerini düşünerek günlük beslenme gereksinimini istikrarlı olmasını sağlayın.
Besin Ögeleri
Çocuğunuzun kâfi ve istikrarlı beslenmesi için;
-
vitamin ve minerallerin kâfi seviyede alınması,
-
yağ ve şekerin sonlandırılması,
-
lif ve posa kaynaklı
-
4 besin kümesini içine alan; kâfi ve istikrarlı besinlerden oluşmalıdır.
Bu besin kümeleri; et-yumurta-kurubaklagiller kümesi, süt ve süt türevleri, ekmek ve tahıl kümesi, zerzevat ve meyve kümesini oluşturmaktadır. Rastgele bir sıhhat sorunu yaşamayan çocukların genelde tüketmesi gereken öğün kümeleri ve porsiyon ölçülerini belirtelim.
Et-yumurta-kurubaklagiller kümesi:
Et, tavuk, balık, yumurta, mercimek, nohut, bezelye, fasülye üzere kurubaklagillerden oluşan besin kümelerini içerir. Çocuklarınıza günlük sabah kahvaltısında bir adet yumurta, başka öğünlerde 1 kepçe kurubaklagillerden, 1 köfte ölçüsü kadar ettavukbalık tüketmesini öneriyorum. Bu halde çocuğunuzun tüketmesi gereken bu besin kümesi 3-4 porsiyon ölçüsü önerilmektedir. Her gün kurubaklagil tüketimi sıkıntı olacağından bunun yerine et kümesinden kıyma, kuşbaşı, soteyi ek olarak tüketmesi de uygundur. Yalnız hafta da 2 defa balık tüketimine dikkat edin.
Süt ve süt kümesi:
Süt ve sütün bulunduğu peynir, yoğurt, ayran üzere besinlerdir. Günlük tüketim ölçüsü 3-4 porsiyon önerilmektedir. Bu kümedeki besinlerin 1 porsiyon ölçüsü; 4 yemek kaşığı yoğurt, 1 su bardağı süt, 1 kibrit kutusu kadar peynir, 1 su bardağı ayran.. Sabah kahvaltısında 1 kibrit kutusu peynir tüketen çocuğunuz öğün ortasında süt ve ayranı rahatlıkla tüketebilir.
Ekmek ve tahıl kümesi:
Ekmek, makarna, pirinç, bulgur, erişte, yufka üzere benzerlerden oluşan tahıl kümesi günlük gereksinimimizin büyük bir kısmında yer almaktadır. Günlük tüketim ölçüsü 6-8 porsiyon önerilmektedir. Bu besinlerin 1 porsiyon ölçüsü ise; 1 ince dilim ekmek, yarım kase erişte, makarna, 5 adet bisküvi, 3 yemek kaşığı bulgurpirinç pilavı, ¼ yufka formundadır. Büyüme ve gelişme çağındaki çocuğa kepekli ekmek önermiyorum. Tam tahıllı eserleri tüketebilirler. Protein ve vitamin içeriğini artırmak için başka besinlerle tüketmesini tavsiye ediyorum.
Sebze ve meyve kümesi:
Tüm zerzevat ve meyvelerden oluşan küme günlük tüketim ölçüsü 2 porsiyon meyve, 3 porsiyon zerzevat olarak toplam 5 porsiyon önerilmektedir. 1 porsiyon meyve; 1 küçük uzunluk armut, portakal, elma, 2 küçük uzunluk mandalina, 3-4 tazekuru kayısı, 2 küçük uzunluk kurutaze incir. Meyvelerini ikindi, akşam yemeğinden en az yarım saat sonra tüketebilir. Zerzevat de kalori ölçüsü hayli düşüktür. Yemeklerin yanında mevsim salatası, sabah kahvaltılarında domates, salatalık, yeşillik istediği kadar tüketebilir. 4 yemek kaşığı bamya, taze fasülye üzere zerzevat yemekleri 1 porsiyon ölçüsündedir.
Bahsettiğimiz bu besinlerin haricinde yağ ve şekerden de bahsedelim.
Yağ- şeker:
Zeytinyağı, ayçiçeği yağı, tereyağ, reçel, bal, pasta, kek, çikolata üzere besinleri içerir. Bu besinlerin günlük tüketim ölçüsü öbür besinlere nazaran azdır. Günlük tüketim ölçüsü yağdan 6 porsiyon, şeker kümesinden 1-2 porsiyon önerilmektedir. 1 porsiyon yağ; 1 tatlı kaşığı sıvı yağ, tereyağ, 5-6 siyah zeytin, 3-4 ceviz, 5-6 fındık/ badem olarak, 1 porsiyon şeker ise; 1 tatlı kaşığı bal, 1 yemek kaşığı pekmez/reçel/marmelat olarak sayılabilir.
Su:
Diğer besinler kadar değerli bir yere sahip olan su hayati ehemmiyete sahiptir. Çocuk bedeninin yüzde yetmişinde su bulunması aslında suya ne kadar çok gereksinimimiz olduğunu göstermektedir. Gün içerisinde hareketli olan çocuklarınız bilhassa hava ısındığı vakit terleyerek daha çok su kaybedecektir. Besinlerin sindiriminde, nefes yollarında, idrarda daima su çıktığı için su desteği yapılmalıdır. Bu yüzden günlük 2-2,5 litre su tüketmesini sağlayın. Şayet ateşi ve ishali varsa su ölçüsünü daha fazla artırın. Zira beden normalinden daha fazla su kaybedecektir.
Her keresinde susamasını beklemeyin, alışkanlık haline getirmesi için yanında suyu sık tüketin. Kesinlikle suluğu yahut şişesinin yanında bulunmasını sağlayın.
Posa:
Posalı besinler; sebzeler, meyveler ve kabuğuyla yenilebilenler (elma, armut, ayva, incir, çilek, Kuru kayısı, marul, kereviz. Karnabahar ,ıspanak, havuç, patates), kurubaklagillerden bezelye, mercimek, nohut, kuru fasülye, barbunyadır.
Posa alımı uzun mühlet tok kalmayı sağladığı için öğün ortalarında çocuklarınıza meyve tüketmesini sağlayabilirsiniz. Elma, armut üzere besinlerin içerdiği lif kabızlığı önlemeye yardımcıdır.
