Demir bedenimizde yüzlerce protein ve enzimin yapısında bulunan çok kıymetli bir mineraldir.Kan üretimi için yeteri kadar demir almamız gerekmektedir.Demir eksikliği dünyamızda görülen en değerli beslenme programlarının başında yer almaktadır.
Demir,kanımızda kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan ve oksijen taşıyan hemoglobin isimli bir proteinin yapısında bulunur.Demir eksikliğinde dokulara oksijen yeteri kadar taşınmadığından yorgunluk,iş performansında azalma,bağışıklık sisteminde zayıflama görülür.Demir depoları bağırsaktan alınan demir ile düzenlenmektedir.Demir alımı yetersiz ise yahut fazla kan kaybı nedeniyle demir eksikliği oluşmuşsa kansızlık meydana gelir.Kadınlarda adet kanamalarının fazlalığı demir eksikliğinin en değerli nedenlerinden birisidir.Ayrıca diğer kanamalar(ameliyatlar,kesikler,hemoroidler) nedeniyle beden demir muhtaçlığını depolardan karşılamaya çalışır.Ferritin dediğimiz bu depolar da azalmaya başlayınca kansızlık kansızlık oluşmaya başlar.
Vücuttaki demir depoları bağırsaklardan demir emilim oranını tesirler. Bedenimizde demir az ise bağırsaklardan daha çok demir emilimi olmaktadır. Kırmızı ette bulunan demirin emilimi sebzelerdeki demirin emiliminden daha çoktur.
DEMİR EKSİKLİĞİ NEDENLERİ?
-
Diyetle kırmızı et alımının az olması
-
Bağırsaklardan demir emiliminin azalması(mide ameliyatları,midede helikobakter pilori varlığı)
-
Aşırı adet kanamaları
-
Gebelik
-
Diyaliz hastaları
-
A vitamini eksikliği
DEMİR EKSİKLİĞİNE BAĞLİ ANEMİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
-
Yorgunluk,halsizlik
-
Solukluk,çarpıntı
-
Saç dökülmesi ve tırnak kırılmaları
-
Üşüme
-
Baş dönmesi ve baş ağrısı
-
Uykusuzluk
-
Konsantrasyon bozukluğu
-
Okul muvaffakiyetinde azalma
-
Vücut direncinde azalma
-
Dilde iltihaplanma
DEMİRDEN VARLIKLI BESİNLER NELERDİR?
-
Kırmızı et
-
Ciğer,dalak
-
Yumurta
-
Kuru baklagiller
-
Kuru üzüm
-
Pekmez
-
Yeşil yapraklı sebzeler
DEMİR EMİLİMİNİ NE TESİRLER?
Kafeinli içecekler,yemekle birlikte içilirse,HEM olmayan demir emilimini zorlaştırmakta.Özellikle çayı bu nedenle yemeklerden 1 saat sonra içmek en gerçek alışkanlık diyebiliriz.Bağırsaklardan bedenimize demir dışında Magnezyum,Çinko,Bakır,Kalsiyum üzere mineraller de geçmektedir.Hepsi birlikte alındığında Demir emilimi de azalmaktadır.Kırmızı etle birlikte Kalsiyumdan güçlü besin almak hakikat değildir.
Baklagiller,tam tahıllar ve fıstık üzere tohumlarda fitik asit bulunmaktadır.Organik bir bileşik olan bu hususlar demiri de kendine bağlayıp dışarı atmaktadır.Bakliyatları suda bekletmek fitik asit oranını %80-90 oranınında azaltmaktadır
Örneğin
köfte ve yeşil yapraklı sebzelerle hazırlanmış bir salata
omlet ve portakal suyu
yumurtalı bir ıspanak yemeği
Suda bekleterek pişirilmiş kuru fasulye ve bulgur pilavı
