Herkese yine merhabalar. 2018’in birinci haftası umarım sizler için çok hoş geçmiştir. Hepimiz yeni bir yıla girerken yeni kararlar alır ve uygulamaya çalışırız. Hayatlarımıza yeni bir sayfa açarız adeta. Diyetisyen kimliğim ile sizlere küçük bir tavsiye vermek istiyorum bu yazımda. Haydi bu yıl ki kararlarımıza sağlıklı beslenmeyi ve bunun yanında bir de fizikî aktiviteyi ekleyelim. Bu yıl daima birlikte sağlımıza bir yatırım yapalım.
Aslında bugün sizlere bahsedeceğim bahis tam da durup vücudunuzu dinlemekten ve onun muhtaçlıklarını karşılamaktan geçiyor. Bugün sizlere detokstan bahsedeceğim. Lakin benim sizlere anlatacağım detoks, medyada gördüğünüz zerzevat karışımları, açlık yahut şok diyetleri olmayacak.
Öncelikle detoks nedir? Detoks neden uygulanır? Detoksu kimler uygulayabilir? Kimler için sakıncalıdır? İsmi detoks olan her beslenme programı yanlışsız mudur?
Detoksu tam olarak kavrayabilmeniz için sizlere toksin kavramından bahsedeceğim.
Toksin nedir ve bedenimizden nasıl uzaklaştırırız?
Toksin, bedenimizde ziyanlı tesirleri olan ve bedende istenmeyen, sıhhati negatif etkileyen hususların genel ismidir. Hem bedende üretilir, hem de dışarıdan alınırlar. Bedenin fizyolojik metabolizmalarının çalışması sonucu ortaya çıkar yahut dışarıdan; soluduğumuz havadan, yediklerimizden ve fizikî temaslar sonucunda alınabilirler. Günümüzde yediğimiz neredeyse her besinin bir ölçü toksik unsur içerdiği söylenebilir. Toksinler bedenden uzaklaştırılmazsa; kanser, kalp hastalıkları, erken yaşlanma, artrit üzere riskleri arttırır. Yanı sıra, baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk üzere günlük olarak daima şikayet ettiğimiz rahatsızlıkların da nedeni olabilir. Tabiki bu şikayetler çok genel şikayetler olduğundan bir tabip yahut diyetisyenden yardım almak sizin için faydalı olacaktır.
Peki bu toksinleri bedenimizden nasıl uzaklaştırırız? Toksinleri bedenden uzaklaştıran esas organımız karaciğerdir. Bu unsurlar böbreklerden idrarla, deriden terle, bağırsaklardan dışkı yoluyla atılmaktadır. Lakin karaciğerin vazifesini tam olarak yapmasını engelleyen birtakım faktörler vardır. Kafein(çay, kahve tüketimi), alkol, ilaçlar, sigara ve egzoz dumanı, fazla protein tüketimi ve doymuş yağlar üzere unsurlar karaciğerin misyonunu yapmasını engelleyerek toksinleri bedenden uzaklaştırmasını yavaşlatabilir. Toksini kavradığımıza nazaran sırada ”Detoks nedir?” sorusu var.
Detoks, zihinsel-bedensel-ruhsal arınmadır. Zihinsel ve ruhsal arınma bir süreç ister, bedensel arınma ise her gün beden tarafından lenf dolaşımımız aracılığı ile doğal olarak gerçekleşir. Detoksta hedef, bedenimizi toksinlerden arındırarak sağlımızı korumak, bedenimizdeki sıvıların asitleşmesini önlemek, asit-baz istikrarını korumaktır. Sağlıklı bir bedende kan ve beden sıvılarının hafif alkali olması beklenir. Alkalik beden sıvısı ve kandaki oksijen, birebir vakitte güçlü bir bağışıklık sisteminin temelidir.Sonuç olarak detoksun ana mantığı nizamlı olarak vücudumuzu arındırmaktır. Bu kısımdan sonrasını daha dikkatli okumanızı rica ediyorum zira yazımda ki asıl bildiri ve sizlere anlatmak isteğim noktaya değineceğim.
Detoks ne değildir? Detoks, Yetersiz ya da istikrarsız beslenme, gerilim, çevresel etmenler ve ilaç kullanımı ile bir arada bedenden toksik husus birikimlerini uzaklaştırmak için yapılan bir programdır, katiyen zayıflama programları ile karıştırılmamalıdır. En değerli benzerlikleri detoksun da zayıflama diyetlerinde olduğu üzere şahsa özelleştirilmesi gerekliliğiyken, en bariz farkı detoksun kısa vadeli vücut paklığı olması, gerçek beslenme prensiplerini öğretmek ve alışkanlık değiştirmekten uzak olmasıdır. Örneğin detoks mühletince uygulanan bireye özel hızlandırılmış bir program katiyen daima uygulanması gereken ve alışkanlık haline getirilecek bir program olarak algılanmamalıdır. Öteki moda diyetlerde olduğu üzere, detoks rejimlerinin katı uygulamaları önemli sıhhat riskleri taşıyabilir. Birkaç gün uygulanan tek tip beslenmeye dayalı açlık diyeti sonucunda varılan nokta, sıvı kaybı ve metabolizmanın yavaşlaması biçiminde gerçekleşir. Kaybedilen doku kas ve su olunca da süratli kilo artışı kaçınılmaz olur. Ancak yazılarımda daha evvel de lisana getirdiğim üzere bu üslup bir kilo kaybı hem sıhhat açısından ziyanlıdır hem de kaybettiğiniz kilonun geri kazanımı çok süratli olacaktır.
Kimler detoks programı uygulayabilir?
Her gün 5 porsiyon zerzevat ve meyve tüketemeyen, kâfi su içmeyen, çok ağır alkol ve kafein tüketen, çok gerilimli çalışan, sık seyahat eden, hareketsiz bir hayat sürüp ödem, gaz ve şişkinlik şikayeti yaşayanlar, devir periyot sabahları sıkıntı uyanıp halsizlik hissedenler detoks yapabilir. Tekrar hatırlatmakta yarar görüyorum ki detoks programları yahut ismini arınma programları olarak da değiştirebiliriz kesinlikle bir diyetisyen denetiminde ve gerekli durumlarda uygulanabilir.
Kimler detoks/arınma programlarını uygulayamaz?
Organ yetmezliği olanlar (kalp, böbrek, karaciğer, böbrek), gebeler, süt verenler, yüksek tansiyonu olanlar, diyabet hastaları ve çocukların bu şekil programları uygulamasını gerçek bulmuyorum. Birebir vakitte periyot devir şikayetler ortasında yer alan reflü, gastrit, bağırsak sendromu hastalıklarına sahip olan bireylerde mutlaka uygulamamalıdır.
Kişinin gereksinimlerine nazaran detoks/arınma programının içeriği ve müddeti değişir. Bu programlar günlük olabileceği üzere üç günlük yahut bir haftalık da olabilir. Lakin 3 günden fazla uygulanacak olan detoks/arınma programları sıhhat açısından ziyanlı olabileceğinden gereksinim halinde genelde günlük arınma programlarını tavsiye ediyorum.
Detoks/arınma programları nasıl uygulanır?
Toksinlerden kurtulmak için doğal beslenme, yani zerzevat ve meyvelerin yüklü olduğu ana ve orta öğünler temel prensiptir. İşlenmemiş tam tahıl ekmeği, kurubaklagiller, balık, yoğurt, yağlı tohumlar tüketmek ve bol su içmek, kolay uygulanabilecek ve aslında en gerçek detoks/arınma biçimidir. Detoks uygulanacak müddet içinde kafein, alkol ve hazır besinlerden uzak durulmalıdır. Detoks programı mühletince bol bol su içilmelidir. Zerzevat suları yahut karışımları da tercih edilebilir. Çay polifenolleri bilhassa yeşil çay arınma/detoks konusunda değerlidir; bağışıklık sistemini güçlendirir. Zencefil, hindiba, rezene ve kereviz ise bedenden fazla su atımına yardımcı olabilir. Greyfurt ve portakal suyu da içerdikleri C vitamini sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir. Doğal arınma yiyeceklerine birkaç örnek vermek istiyorum. Şalgam yaprağı, kırmızı biber, turunçgiller, su teresi, zerdeçal, baklagiller, enginar, mercimek, sarımsak, brokoli, salatalık, ceviz üzere birçok besin güçlü besinsel içerikleri yanında bedenimizden toksinleri uzaklaştırmaya da yardımcı olurlar. Ancak görmüş olduğunuz üzere tek tip bir beslenme yahut yalnızca zerzevat ve meyve karışımlarını tüketerek bir detoks programı uygulamak mutlaka yanlışsız değildir.
Detoks asla kısa müddette zayıflamak olarak algılanmamalıdır ve bir zayıflama programı olarak görülmemelidir. Aslında bu usul programlarda asıl hedeflenen arınma, zihinsel manada da bir arınmadır. Ve bedeninizi zorlayarak, aç kalarak yahut kısıtlı tek tip bir beslenmeyi seçerek bahsettiğimiz zihinsel arınmayı gerçekleştiremeyiz. Bedeninize yeterli davranmak, onun sesini dinlemek için yapılan bu usul programlarda ona güzel davranın, asla eziyet etmeyin. Unutmayın vücudumuz bizim en değerli hazinemizdir. Ona nazik davranın. Aslında her an her dakika vücudumuz bizden ne istediğini bize söyler ama kıymetli olan bizim onu dinlemeyi biliyor olmamızdır. Benden sizlere ufak bir tavsiye daha gelsin o vakit. Bu yıl aldığınız kararlara sahip olduğunuz vücudu sevmeyi, onu dinlemeyi, isteklerine kulak vermeyi de ekleyelim mi?
Pazartesi başlanan diyetlerin devamının gelmesi temennisiyle, sağlıklı haftalar dilerim.
