Besinlerin temel fonksiyonu bedenimizin gereksinim duyduğu hususları sağlamaktır. Halbuki ki besinler bedenimizin işleyişi için gerekli olan karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve minerallerden öteki sıhhatimiz üzerinde de olumlu tesirleri olan bileşenler içermektedirler. Beslenme alışkanlıklarının daha fazla meyve, zerzevat ve tahıl kümesi içerecek biçimde değiştirilmesi kronik hastalıkların önlenmesinde pratik bir yaklaşımdır. Böylesi bir yaklaşımla ABD’de kanserli hadise sayısının üçte bir oranında azaltılabileceği vurgulanmaktadır.
Besleyici özelliklerinin yanı sıra bedenimiz için fizyolojik faydalar sağlayan ve/veya kronik hastalık riskini azaltabilen, sıhhati uygunlaştırıcı ve âlâ hali geliştirici özelliklere sahip besinler işlevsel besinler olarak tanımlanır. İşlevsel besinler kalp-damar hastalıkları, kanser, yüksek tansiyon, kolesterol, şeker, ülser üzere hastalıkların oluşma riskini azaltır. Bunu da bağışıklık, hudut, hormon, teneffüs, dolanım, sindirim sistemine ve bireyin temel fizyolojisine yararlı olarak yaparlar.
Fonksiyonel diye tanımlanan besinler sıhhate faydalı bileşeni doğal olarak içerebileceği üzere zenginleştirme yoluyla ya da ziyanlı bileşiği çıkarılarak da geliştirilebilir. Anne sütü bilinen en uygun işlevsel besindir. Bunun yanında probiyotik ve prebiyotikler sindirim ve bağışıklık sistemi için değerli faydalar sağlar. Omega 3 bakımından varlıklı yumurta ve süt, tam taneli tahıllar, D vitamini bakımından zenginleştirilmiş sütler, sodyum içeriği azaltılmış tuz piyasada rahatlıkla bulacağımız işlevsel besinlerdendir.
Tekli doymamış yağ asitleri bakımından güçlü olan, kalp-damar hastalıkları ve kansere karşı esirgeyici tesirleri olan zeytinyağı, damar sertliğini önleyen ve prostat kanserine karşı gözetici tesirleri olan nar, antioksidan özellikleri nedeniyle kalp-damar hastalıkları ve kanser çeşitlerini önleyici özellik taşıyan yeşil çay, içeriğindeki likopen ismi verilen unsur nedeniyle kanserden gözetici olan domates, kolesterol ve tansiyonu düşürücü ve kanserden hami tesirleri olduğu bilinen sarımsak, içerdiği probiyotik ve prebiyotikler sayesinde sindirim ve bağışıklık sistemini güçlendiren yoğurt ve kefir, lutein içeriğinden dolayı görme fonksiyonunun devamlılığını sağlamada tesirli olan yeşil sebzeler, göğüs ve kolon kanseri riskinin azalmasını sağlayan ve çözünmez lifleri içeren buğday kepeği, kalp-damar hastalıklarından gözetici tesirleri olan, zihinsel ve görsel işlevleri düzenlemede tesirli olan omega 3 kaynağı yağlı balıklar, kalp-damar hastalıklarından ve kanserden korunmada faal rol oynadığı bilinen, enfeksiyonlara karşı da gözetici özellik gösteren hurma, kalbi koruduğu ve kansere karşı tesirli olduğu son yıllarda yapılan çalışmalarla kanıtlanmış olan keten tohumu, kalp damar hastalıkları, kanser cinsleri ve osteoporoz üzere hastalıkların önlenmesinde kullanılan soya, varlıklı polifenol içeriğinden dolayı kalp sıhhati üzerinde olumlu tesirleri belirlenen bitter çikolata işlevsel olarak tabir edilebilecek yiyeceklerden bazılarıdır.
Dengeli ve sistemli tüketimleri başta kanser ve kalp damar hastalıkları olmak üzere bir çok hastalığı önleyen, sıhhatin ve güzel halin geliştirilmesine katkı sağlayan işlevsel besinler sihirli bir mermi üzere nitelendirilmemeli, hastalık riskini azaltmada yardımcı olduğu lakin tedavi edici olmadıkları bilinmeli, sıhhat açısından olumlu tesirlerinden faydalanabilmek ismine istikrarlı bir biçimde tüketilmeleri gerektiği unutulmamalıdır.
