Kaygı Nedir?

Kaygı; kişinin zihninde gerçekleşmesini beklediği ,gerçekleşmesi çok da muhtemel olmayan olaylara karşı kişide tedirginlik yaratan bir duygudur. Kişinin düşüncelerinde ”acabalarla” seyreder ve arttığında da kişiyi oldukça zorlar, gerçekçi düşünmesini engeller.

KAYGI VE KORKU ARASINDAKİ FARK NEDİR ?

Korku; yaşanması muhtemel durumlara karşı beynimizin gösterdiği normal bir tepkimeyken kaygı gerçekleşmeyecek olaylara karşı kişiyi zorlantıya götüren bir tepkimedir.

Üzerinize doğru son sürat gelen bir arabaya karşı korku duymanız normaldir fakat böyle bir durum yokken acaba bana araba çarpar mı diye düşünmek kaygıdır.

KAYGILANMAK NORMALDİR.

Çoğu insan soğukkanlı olmayı, hiç bir durum karşısında kaygılanmamayı diler fakat kaygı belli bir seviyeye kadar normaldir hatta faydalıdır. Yeni bir durum karşısında biraz kaygı duymak normaldir çünkü insan yapısı gereği bilmediğinden çekinir. Bu yeni durum karşısında sağlıklı seviyede kaygı duymak sizi işinize yarayacak önlemler almaya götürebilir ve bu da kişi için fayda sağlayıcıdır yani bu durumda kaygı olması gereken şekilde kullanılmıştır. Fakat kaygınız sizi yeni adımlar atmaktan alıkoyuyorsa ,hayatınızın akışını engelleyici bir duruma geldiyse o zaman sağlıklı bir kaygılanmadan bahsedemeyiz.

NEDEN KAYGILANIRIZ ?

Sağlıklı bir seviyede kaygı daha önce de bahsettiğim gibi normaldir, fayda sağlayıcıdır. Kaygı seviyemiz arttığında ve bize zarar verecek duruma geldiğinde ise artık olması gerekenin dışına çıkmış demektir.

Kaygı kendini farklı şekillerde gösterebilir. Durumlara karşı kaygılanmak ya da yaygın bir kaygı şeklinde yaşanabilir. Yeni durumlara karşı duyulan kaygının altında başarısız olma düşüncesi ya da mükemmeliyetçi olma arzusu yatıyor olabilir ve bu sebepler çoğaltılabilir. Bu tarz düşünce sistemlerinin temeli çocukluk çağına dayanmaktadır. Baskıcı ebeveyn tutumları en belirgin sebep olarak kendini gösterir. Baskıcı ebeveynlerle büyüyen çocuklarda başarısızlık algısı oluşabilir ve kendini başarısız biri gördüğü için yetişkinliğinde de yeni işlere adım atarken bu algının ağır basması sebebiyle kişi yoğun kaygı yaşar. Mükemmeliyetçi bireylerde ise her işini mükemmel yapma arzusu kişiyi yoğun bir kaygıya sürükler. Çocukluğunda hata yapmaması gerektiği ya da en ufak hatasında suçlanan birey yetişkinliğinde de bu düşünce sistemini yanında taşır ve hata yapabileceği her durum sırtına bir yük gibi yüklenir böylece kaygılı biri haline gelir.

Yaygın yaşanan yani hayatın içindeki neredeyse her duruma yayılan kaygıda ise kişi bazen hayatında var olan yoğun bir stres kaynağının etkisinde olabilir. Zor bir dönemden geçmek, halledemediğimiz duyguların birikmiş olması, geleceğe karşı umutsuzluk gibi sebeplerden dolayı kişi böyle bir ruh haline bürünebilir.

KAYGIMI NASIL SONLANDIRABİLİRİM?

Daha önce de belirttiğim gibi tamamen kaygısız olmak mümkün değildir fakat bu kaygıyı sağlıklı bir seviyeye çekmek bizim elimizdedir.

Kaygınızı azaltmak için öncelikle farkındalık kazanmak gerekir. Kendinizi olaylara verdiğiniz tepkilerde izlemeye başlayın. Neye nasıl tepki veriyorum, beni hangi durum kaygılandırıyor vb. Eğer belirli bir kaygı faktörü varsa onu nasıl halledebileceğinizi etraflıca düşünmeye çalışın ve bunu yaparken gerçekçi olmaya çalışın. Kendi başınıza yapamadığınızda başkalarından yardım alabilirsiniz.

Daha önce bahsettiğim gibi sizde de mükemmeliyetçilik ya da başarılı olma arzusu yaşıyor olabilirsiniz. Giriştiğiniz yeni durumun sonucunda başarısız olmanın ya da hata yapmanın normal olduğunu kabul etmeniz gerekir. En önemlisi de sizi kaygılandıran durumu davranışa dökmediğiniz sürece asla sonucunda ne olacağını bilemeyeceğinizi unutmayın. Davranışa dökülmeyen her durum kaygılarınızla sarmalandıkça bin bir ihtimalle zihninizi kuşatır fakat denemediğiniz sürece hangi ihtimal gerçek asla bilemezsiniz.

KAYGILI DURUMLARDA NE YAPMALIYIM?

Kaygılı durumlarda yapılabilecek bir çok şey vardır fakat unutmayın bunlar o anlık rahatlama sağlar fakat uzun vadede kaygınız hala sizinledir.

Çok kaygılı olduğunuz durumlarda şunları yapabilirsiniz ;

1.Nefes egzersizi ( 4 saniye nefes al,2 saniye tut ve 4 saniye boyunca da nefes ver.Bunları yaparken nefesini burnundan al ve ağzından ver.)

2.Bitki çayı içmek özellikle de farklı kokulara sahip bitki çayları

3.Soğuk nesnelere dokunmak

4.Yazı yazmak

5.Bulunduğunuz ortamdaki nesnelerin özelliklerine odaklanmak ( Koltuğun rengi,köşeleri vb.gibi)

NELERDEN KAÇINMALIYIM ?

Eğer kaygılı biriyseniz şunlardan kaçının;

1.Fazla kahve tüketimi ( Kafeinin fazla tüketimi kaygı üzerinde olumsuz etkiye sahiptir.)

2.Düzensiz uyku

3.Sağlıksız beslenmek

4.Olumsuz insanlarla bir arada olmak

5.Hareketsiz kalmak

HANGİ DURUMLARDA TERAPİ ALMALIYIM?

Kaygı durumunuz hayatınızı etkileyen ve akışı bozan bir seviyeye geldiyse, artık eskisi kadar aktif olamıyorsanız ve bu döngüye kıramıyorsanız terapi almak hayat kalitenizi arttırabilir.