Mide rahatsızlıkları ortasında en sık görülenler ; reflü, gastrit ve ülserdir.
Üç hastalıkta da risk faktörleri;
-
Yanlış beslenme
-
Hızlı yemek yeme
-
Stres
-
Sigara, alkol kullanımı
-
Şişmanlık
Mide hastalıklarının çeşidine nazaran beslenme tedavisi de farklılık göstermektedir.
REFLÜ : mide içeriğinin özafagus kanalına yani yemek borusuna gerçek çıkmasına denir. Yanma, tahriş, göğüs ağrısı ve yutma zahmeti ile karakterize bir hastalıktır.
Beslenme tedavisi:
-
Mide bölgesini sıkan kemer yahut korse şekli kıyafetler kullanılmamalıdır.
-
Kilo fazlalığı varsa vermek, mide bölgesindeki yağlanmayı azaltıp midenin sıkışıklığını azaltmasından ötürü reflünün azalmasını sağlamaktadır.
-
Yemekten sonra en az 3 – 4 saat yatılmamalı, dik durumda oturulmalıdır.
-
Reflülü hastaların yastık yüksekliği 20 – 25 cm olmalıdır.
-
Sigara içmek özafagus hareketliliğini olumsuz etkilediği için içilmemelidir.
-
Özafagusun alt kapağının basıncının azalmasını önlemek için proteinin biraz arttırılması, yağ ve yağlı besinler , koyu çay, çikolata, nane ve soğan üzere besinler azaltılmalıdır.
-
Özafagus hassasiyetini azaltmak ve mide asidinin uyarılmasını önlemek için, acı baharatlar, karbonatlı içecekler, domates, turunçgiller, kahve, alkol, çok sıcak ve çok soğuk besinler tüketilmemelidir.
-
Sık aralıklarla beslenilmeli, öğünlerin içeriği ağır olmamalı, midenin fazla dolması engellenmelidir.
-
Asitli ve gazlı içecekler kullanılmamalıdır.
-
Yemekle birlikte sıvı alınmamalı, sıvı alımı öğün ortalarında yapılmalıdır.
GASTRİT : mide duvarının iltihabıdır. Midede şişkinlik, basınç, bulantı ve kusma sıklıkla görülür.
Beslenme tedavisi :
-
Yemekler çok sıcak ve soğuk olmamalıdır.
-
Yemekler yavaş yenmeli, yeterli çiğnenmelidir.
-
Mideyi uyarmayan, tahriş etmeyen besinler tercih edilmelidir. Bu besinler bireyden bireye farklılık göstermektedir. Örneğin; kimi gastrit hastaları çiğ soğana hassasiyet geliştirirken kimileri ise hiç etkilenmemektedir.
-
Az posalı besinler tercih edilerek midenin yorulmaması sağlanmalıdır.
-
Öğün sayısı arttırılarak midenin birden dolması engellenmelidir.
-
Aç kalmak mide asidini arttıracağı için sık aralıklarla beslenilmeli, uzun müddet aç kalınmamalıdır. Yemek ortaları 2 saatten fazla olmamalıdır.
-
C vitamininin gastrit tedavisinde aktif bir rolü vardır. O yüzden her öğün C vitamini içeren taze zerzevat ve meyvelerden kesinlikle tüketilmelidir yahut hergün 100 – 200 mg C vitamini desteği alınmalıdır.
-
Asitli ve gazlı içeceklerden uzak durulmalıdır.
-
Fazla acılı ve baharatlı besinler tüketilmemelidir.
-
Sütün mideyi nötralize etme tesiri vardır. Orta öğünlerde 1 ÇB sütle mide rahatlaması sağlanabilir.
-
Mayalı hamurişleri gastritli şahıslarda rahatsızlıkları arttırıcı tesir yaratabilir, uzak durulmalıdır.
-
Meyvelerin kabukları soyulmalıdır.
-
Kızartmave kavurma prosedürü kullanılmamalıdır. Yemekler haşlama, fırında az yağlı pişirme, buğulama yolları tercih edilmelidir.
-
Mide asit salgısını arttırdığı için çay – kahve tüketimi azaltılmalıdır.
-
Mide asidini seyrelttiği için sık aralıklarla az ölçülerde su tüketilmelidir.
ÜLSER : gastrointestinal kanalda rastgele bir yerde oluşan kronik yaradır.
Beslenme tedavisi:
-
Sigara ve alkol mide asidini arttırdığı için muhakkak kullanılmamalıdır.
-
Yara düzgünleşmesini hızlandırmak için diyetin güç ve besin öğeleri kâfi olmalıdır.
-
Yoğunluğu düşük, sık aralıklı 3 ana öğün ve günün kullanıldığı saatler göz önüne alınarak orta öğün saatleri belirlenmelidir.
-
Diyetin karbonhidrat içeriği azaltılmamalı ancak kolay şekerler tahrişi arttıracağından uzak durulmalıdır.
-
Doku tamiratını sağlamak için diyetin proteini kâfi ölçüde olmalıdır.
-
Diyet yağı olağan ölçülerde olmalı, tercihen bitkisel yağlar tercih edilmelidir.
-
Ülser ilaçlarının kabız yapan tesiri olduğu için diyetin posasının kâfi olması gerekmektedir. ( 20 – 30 g / gün )
-
Çinkonun yara uygunlaştırma tesirinden ötürü diyet kâfi çinko içermelidir. ( 12 – 15 mg/gün )
-
Serbest radikaller hücre membranına ziyan verdiğinden diyet antioksidan vitaminlerden ( A,C,E ) varlıklı olmalıdır. Bu nedenle her öğün taze zerzevat meyve tüketilmelidir.
-
Süt kullanımı günde 1 – 2 bardak olmalı, yanında öbür bir besinle bir arada verilmelidir.
-
Tuz tüketimi azaltılmalı, konserve, salamura, turşu üzere besinlerden kaçınılmalıdır.
-
Acı baharatlardan sakınılmalıdır.
-
Çay – kahve tüketimi azaltılmalıdır.
-
Uzun müddet aç kalınmamalıdır.
-
Yemekler ve içecekler çok sıcak tüketilmemelidir.
-
Ameliyat olan, kanaması olan, şiddetli ağrısı olan ülser hastalarında kısa müddet posasız, sıvı besinlerle beslenme, sonra tolere edebildikleri vakit olağan ülser diyetine geçiş yapılmalıdır.
