Obeziteye neden olan etmenler tam olarak açıklanamamakla birlikte çok ve yanlış beslenme ve fizikî aktivite yetersizliği obezitenin en ön değerli nedenleri olarak kabul edilmektedir.Bu faktörlerin dışında
-
Yaş
-
Cinsiyet
-
Genetik
-
Çevresel faktörler
-
Nörölojik
-
Hormonal ve metabolik etmenler
-
Biyokimyasal
-
Sigara-alkol kullanma durumu
-
Kullanılan ilaçlar
-
Sık aralıklarla ve düşük kalorili diyetler uygulama
-
Sosyo-kültürel etmenler
-
Psikolojik pek çok faktör obezite oluşumuna neden olmaktadır
Obezite;vücut sistemleri (endokrin sistem,kardiyovasküler sistem,solunum sistemi,gastrointestinal sistem,deri,genitoüriner sistem,kas iskelet sistemi) ve psikososyal durum üzerinde yarattığı olumsuz tesirlerden ötürü pek çok sıhhat sorununa neden olmaktadır.
Obezitenin neden olduğu sıhhat problemleri
-
İnsülin direnci
-
Tip 2 Diyabet
-
Hipertansiyon
-
Koroner arter hastalığı
-
Hiperlipidemi-Hipertrigliseridemi
-
Metabolik sendrom
-
Safra kesesi hastalıkları
-
Bazı kanser türleri
-
Osteoartrit
-
Felç
-
Uyku apnesi
-
Karaciğer yağlanması
-
Astım
-
Solunum zorluğu
-
Gebelik komplikasyonları
-
Menstruasyon düzensizlikleri
-
Aşırı kıllanma
-
Ameliyat risklerinin artması
-
Ruhsal problemler
-
Toplumsal uyumsuzluklar
Obezite oluşmadan önlemek tedavideki en değerli basamaktır.Bunun için ömrün birinci yıllarından itibaren yanlışsız beslenmeye başlamak ve sürdürmek çok değerlidir.Anne sütü ile beslenen çocukların,anne sütü almayan çocuklara nazaran obezite görülme oranının daha düşük olduğu saptanmıştır.Çocuk ve adolesan periyotta oluşan obezite,yetişkinlik devri obezitesi için taban hazırlamaktadır.
Obezite tedavisinde maksat ülkü bir beden yükü belirlemek ve korunmasını sağlamaktır.Morbidite ve mortalite risklerini azaltmak,bireye kâfi ve istikrarlı beslenme alışkanlığı kazandırmak ve ömür kalitesini arttırmak en değerli maksattır.Multidisipliner bir çalışma gerektirir.Doktor,diyetisyen,psikolog vb.
Obezite tedavisini önlemede kullanılan metotlar ise şunlardır:
-
Tıbbı Beslenme Tedavisi:Yaş,boy,fiziksel aktivite,sosyo kültürel,metabolik ve hormonal durum,diyet geçmişi ve ruhsal durum kıymetlendirilerek şahsa özel beslenme programı uygulanmalı ve gerçek beslenme konusunda bireye eğitim verilmelidir.Amaç BKI bedelini 19 ile 24.9 aralığına getirmek ve sürekliliği sağlamaktır.Diyetisyen eşliğinde beslenme eğitimi alınması ve takibi son derece kıymetlidir.Kişinin sağlıklı beslenmeyi benimsemesi ve bu doğrultuda besin seçimlerinden,pişirme prosedürlerine,porsiyon denetimine kadar eğitim alması işin en değerli kısmıdır.Amaç kişinin kalıcı beslenme alışkanlığını kazanmasıdır.
-
Egzersiz Tedavisi:Tıbbı beslenme tedavisini destekleyerek yağ oranı azaltılmasını sağlar.Yapılan gerçek antrenmanla kas tonusu artışı da sağlanarak bazal metablizma suratının da artması sağlanır.Böylelikle tekrar kilo almanın önüne geçilmiş olur.Düzenli idman kişinin kan basıncını düzenler,depresyondan korur,kan şeker düzeyini düşürür,kemik erimesine karşı kişiyi korur ve kilo randımanı sağlar.Yetişkinlerin her gün yahut gün çok 30-45 dakika orta şiddette(tempolu yürüyüş,yüzme vb)egzersiz yapılması önerilmektedir.Kişinin keyif aldığı ve severek yaptığı idmanı seçmesi değerlidir.
-
Davranış Değişikliği:Kilo verme ve muhafaza periyodunda çoklukla en değerli bahis kalıcı, yanlışlı beslenme alışkanlıklarından kopmaktır.Kişiye daima yemek yemesine neden olan his durumunun saptanması,yeme davranış bozukluğu varsa tespit edilmesi,fiziksel aktivite ile olumsuz davranışları olumluya çevirmeyi hedefleyen tedavi formudur.Basamakları:Kendi kendini gözlemleme,uyaran denetimi,alternatif davranış geliştirme,pekiştirme ve ödüllendirme,bilişsel yine yapılandırma,sosyal destek
-
Farmakolojik Tedavi:Obezite tedavisinde ekim denetiminde uygun görülen hastalarda kullanılan bir yoldur.Tıbbı beslenme tedavisi ve idman ile desteklenmelidir.Hafif kilo fazlalığı olan şahıslar için uygun değildir.
Cerrahi Tedavi:BKI:35 ve üstü olan şahıslar için uygulanır.Amaç besinlerle alınan enerjiyi azaltarak ve gastrointestinal sistemde emilimi azaltmaktır.Ayrıca cerrahi gerektirmeden mide balonu uygulaması ile bireylerin ülkü yüke getirilmesi hedeflenir.