‘Vejetaryen’ et, balık ve kümes hayvanlarının ve bunlardan elde edilen eserlerin tüketilmediği diyet manasına gelen kapsamlı bir tabirdir.Vejetaryen usulü beslenme,besin çeşitlerindeki sınırlamalara nazaran farklılık gösterir.
1. Vegan diyeti: Bu beslenme stilini benimseyen bireyler hiçbir hayvansal kaynaklı eseri tüketmez.
Veganların alt kümeleri;
-Zenmakrobiyotik diyet: Bu beslenme stili tahıllardan,sebze ve meyve ile kurubaklagil kümesinden oluşmaktadır.
-Fruvitarianlar yahut Früitistler: Bu şahıslar yalnızca meyve ve meyve olarak sayılan kabak,domates ve salatalık üzere sebzelerle beslenirler.
-Ravistler: Ravistler,besinlerin,pişirilme ile besin bedellerinin kaybolacağını düşündükleri için çiğ besin tercih ederler.
2. Lakto vejetaryen diyeti: Hayvansal kaynaklı besinlerden süt ve süt eserlerini tüketirler.
3. Ovo vejetaryen diyeti: Beslenmelerinde yumurta yer alır.Ancak et ve süt tüketmezler.
4. Lakto-ovo vejetaryen diyeti: Bu diyeti uygulayanlar öldürülmüş hayvan eseri yemeyip,hayvan canlı iken ürettiği süt ve yumurtayı tüketirler.Günümüzde en sık uygulanan vejetaryen beslenme usulüdür.
5-Pesko vejeteryanlar: Et ve tavuk tüketmezler lakin balık,yumurta ve süt eserlerini yerler.
6-Yarı vejeteryanlar: Sırf kırmızı et yememektedirler.Sınırlı ölçüde beyaz et tüketirler.Süt ve süt eserleri ile yumurta tüketimlerinde rastgele sınırlamaları yoktur
Hayvansal eserlerin tüketilmediği,sebze ve meyve tartıdaki bu beslenme usulünün hayli sağlıklı olduğu düşünülür.Peki gerçek bu türlü midir?Vejetaryen beslenmenin sıhhat üzerinde bir çok olumlu tesiri bulunmaktadır,bunun yanı sıra dezavantajları da bir çok çalışma ile kanıtlanmıştır.İsterseniz bütün bunlara artık bir göz atalım.
Vejetaryen Beslenmenin Avantajları
Hayvansal kaynaklı besinlerin kolesterol ve doymuş yağ oranları yüksek olduğundan,bunların yer almadığı bir beslenme usulünde kalp damar hastalıkları riski,vejetaryen beslenmeyenlere oranla %30 daha düşüktür. Vejetaryen beslenme şeklini benimseyen şahısların,fazla et-et eseri tüketenlere nazaran yüksek tansiyon riski daha düşüktür.Bunun sebebi olarak vejetaryen diyetlerinin toplam yağ,doymuş yağ ve kolesterolden yoksul olmasının yanı sıra lif içeriği yüksek zerzevat,meyve ve kurubaklagil üzere besinleri içermesinden ötürü kan basıncının düzenlenmesinde tesirli olan potasyum,magnezyum ve kalsiyumun bol ölçüde bedene alınması,sodyum alımının ise az olması gösterilmektedir.Bunun yanı sıra vejetaryen beslenme tipini benimseyen bireylerin,daha fazla lif içeriği ve sıhhate faydalı sert kabuklu meyveler ile bol ölçüde antioksidan alımları sayesinde,vejetaryen beslenmeyen bireylere nazaran kanser,şişmanlık ve tip 2 diyabete yakalanma oranları vejetaryen olmayan bireylere nazaran daha az karşılaştıkları sıhhat sıkıntılarıdır.
Vejetaryen Beslenmenin Dezavantajları
Vejetaryen beslenme stilini uygulamak sağlıklı bir hayat üslubunu benimsemek manasına gelmez. Tek taraflı bir beslenmenin elbette dezavantajları da olacaktır.Özellikle yüksek risk kümesindeki şahıslarda (bebekler,çocuklar ve hamileler) yetersiz beslenme sonucu Fe,Riboflamin,B12,Çinko,Kalsiyum ve Protein eksiklikleri görülmesi kaçınılmazdır.Bu eksiklikler;anemi,kemik erimesi,sinir sistemi bozuklukları üzere önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabilmektedir.