Yavaş yavaş yazı uğurlayıp, deniz-kum-güneş üçlüsünden oluşan tatillerimizin sonuna geliyor, sonbahar mevsimini karşılıyoruz. Sonbaharın gelişi ile de güneş kendini daha az göstermeye başlıyor. Değişen hava koşulları ise ruh halimizin değişmesine neden oluyor. Birden fazla kişi için sonbahar mevsimi hüzün, mutsuzluk, depresyon mevsimi olarak tanımlanıyor. Bu periyodu en zararsız atlatmanın yolu ise vücudu yenilemekten, güneşli günlerin bittiğini değil daha hoş günlerin başladığını, bu mevsimin kış mevsimine hazırlık ve formunuza kavuşmak için aracı bir mevsim olduğunu düşünmekten geçiyor.
ZAYIFLAMANIN TAM VAKTİ:
Yaz aylarında yahut yaz yaklaşırken zayıf olmak uğruna şok diyet yapma eğilimi olan kişi sayısı epey fazladır. Arama motoru olan Google’a ‘şok yaz diyeti’ sözlerini yazdığınız vakit 0,35 saniyede 332.000 sonuç, yalnızca ‘yaz diyeti’ sözlerini yazdığınız vakit, 0,27 saniye üzere kısa bir müddette 1.230.000 sonuç, ‘diyet listesi’ sözlerini yazdığınızda ise tekrar 0,27 saniyede 4.630.000 sonuç ile karşılaşacaksınız. Her parmağınızın parmak izleri bile farklıyken öteki bireylerle besin ihtiyaçlarınızın, kişisel özelliklerinizin, ömür biçiminizin tıpkı olması ve internetten bulunan şok diyetler ile kalıcı bir halde zayıflamak sizce ne kadar mümkün?
Yapılan bu şok diyetler olumsuz tesirlerini sonbahar aylarında göstermeye başlar. Yaz aylarının başında çok süratli ve kısa müddetli kilo verilmesiyle şahsa düzmece memnunluk yaşatan bu diyetler sonbaharda mutsuzluk ve fazla kilo olarak geri döner. Zira kısa vakitte verilen kilo, yalnızca su ve kas kaybından oluşmaktadır. Değerli olan ise gerçek manada yağ kaybetmektir.
Diyet sözünü duyan birçok kişi cümlenin devamını aç kalmak, yemek yememek, ölümcül diyetler yapmak sözleri ile tamamlamaktadır. Lakin diyet sözü Yunanca ‘diaita’ sözünden gelmektedir ve ‘yaşam tarzı’ manasını taşımaktadır. Yani değerli olan yasaklarla yaşamak değil, ömür stilinizi değiştirmektir. Zira kalıcı ve gerçek manada yağ kaybı lakin bu türlü bir yol ile mümkündür. Bu nedenle sonbahar mevsimi, fazla kilosu olan şahıslar için, kilo vermeye başlamanın tam vaktidir.
Bu sonbahar SON kilolu SONbaharım olsun diyorsanız işte size altın kıymetinde teklifler:
-Yeni bir güne gözlerimizi açtığımız andan itibaren bedenimizin gücü, ihtiyaçları fizikî ve ruhsal olarak bizi tesirler. Güne gözlerimizi açtığımızda fizikî olarak uyanma hareketi gerçekleşir fakat kıymetli olan biyolojik uyanmadır. Uyanmanız demek metabolizmanızın da uyandığı manasına gelmez. Tüm gece aç kalmanın akabinde gücün sağlanabilmesi ve metabolizmanızın da uyanabilmesi için kahvaltının değeri çok büyüktür. Yani kahvaltı yapmak metabolizmanızı hızlandırıcı bir yoldur. Kahvaltı yapılmadığı vakit metabolizma yavaşlar ve yavaşlayan metabolizma beraberinde artmış bir iştah getirir. Artan iştah ile gün uzunluğu istemsiz bir formda yemek yeme gerçekleşir. Bu nedenle kahvaltı zayıflama devrinde iştah denetimi ve metabolizmanın hızlanması için hayli değerlidir.
-Güneşin bol olduğu vakitlerde serotonin, melatonin ve adrenalin hormonlarının salgısı yüksek olur. Kendimizi daha enerjik ve keyifli hissetmemizi sağlayan bu hormonların salınımı sonbahar ve kış mevsiminde azalır. Bu nedenle kış mevsiminde bu hormonları arttırmaya yönelik beslenmemizi düzenlememiz gerekmektedir. Memnunluk hormonu olarak da bilinen seratonin performansı artıran, dinçlik sağlayan ve memnunluk veren bir hormondur. Seratonin hormonu B1 ve B2 vitaminlerinde daha çok bulunmaktadır. Bedende endorfin salgılatarak seratonin hormonunun üretimini sağlayan besinler: Bulgur, nohut, süt ve süt eserleri, çikolata, muz, hindi eti, kırmızıbiber, portakaldır.
-Kendisi küçük kalorisi büyük kaçamaklara dikkat edin.Fındık, fıstık üzere kuruyemişler, salam, sosis, sucuk üzere şarküteri eserleri, bisküviler, kuru pastalar, kekler, yağ içeriği yüksek hazır besinler üzere kalorisi yüksek ama kendisi küçük yiyecekler tüketmek kilo vermeyi zorlaştırmaktadır. Örneğin 100 gram antep fıstığında 560 kalori, 100 gram ay çekirdeğinde 584 kalori, 100 gram fındıkta ise 628 kalori bulunmaktadır.
– Yapılan araştırmalar birden fazla insanın olağandan fazla yemek yemesinin %75 duygusal açlıktan kaynaklandığını söylüyor. Sonbahar mevsimi ise duygusal açlığın olağanın üzerine çıktığı mevsimlerdendir. Bu türlü vakitlerde muhtaçlığımız olan yüksek su ve lif, yararlı bileşikler, düşük kalori içeren besinlerdir. ‘Böyle bir besin var mı?’ dediğinizi duyar üzereyim. Tam da bu noktada meyve ve sebzelerin bizler için ikram bedelinde besinler olduğunu söylemeliyim. Araştırmalar gün uzunluğu iki porsiyon meyve ve zerzevat tüketen bireylerin öteki bireylerden %11 daha sağlıklı olduğunu göstermiştir.
– Neredeyse zayıflamak isteyen herkes birinci olarak karbonhidrat içeren besinleri öğünlerinden çıkarıyor. Bu yapılan en büyük yanlışlardandır. Kâfi, istikrarlı beslenmek ve tok kalmak isteyen bir birey günlük gücünün %50 – 60’ını karbonhidrattan sağlamalıdır. Her öğünde karbonhidrat içeren besinlere yer verilmelidir. Burada değerli olan seçilen karbonhidrat kaynağının doğruluğudur. Lif içeren karbonhidrat kaynakları kan şekerinizi süratle yükseltmez ve kan şekerinizde dalgalanmalara neden olmaz. Bu nedenle kompleks karbonhidrat kaynaklarını tercih etmelisiniz. Kepek ekmeği, tam buğday makarna, kuru baklagiller, bulgur pilavı kompleks karbonhidratlara örnek olarak verilebilir.
– Günlük sıvı muhtaçlığı ile su gereksinimi birebir şey midir?‘Çok çay, kahve içiyorum. Bir iki bardakta su içsem kâfi.’ cümlesi sıklıkla duyulan bir cümle haline geldi. Lakin bilinmelidir ki; çay, kahve üzere içecekler sıvı alımını azaltsa da diüretik oldukları için su muhtaçlığını arttırırlar. Pekala, gün içerisinde ne kadar su içilmelidir? Günde 2-3 litre ortası su tüketmek zayıflama sürecinde olan bireylere kolaylık sağlayacaktır. Su az içildiği vakit beden gereksinimini karşılayamayacağından korkar ve içilen 1 bardak suyu bile kendine saklayarak ödem yapar. Dolayısı ile kilo vermek zorlaşmaya başlar. Dikkat! İdrarınızın rengi sarı ve ağır ise bu az su içiyorsunuz demektir.
-Sadece zayıflamak için değil sağlıklı bir ömür istiyorsanız hayat biçiminizi değiştirirken beslenmenizi düzenlerken fizikî aktivitenizi de arttırmalısınız. Fizikî aktivitenizi arttırmanız metabolizma suratınızın da artmasını sağlayacaktır. Haftada 3-4 sefer 40’ar dakika yapacağınız sistemli antrenmanlar, hem fiziken; hem de ruhen sizi olumlu etkileyecektir.
METABOLİZMA HIZLANDIRAN SONBAHAR ÇAYI:
(9-10 çay bardağı)
1 tatlı kaşığı aromalı mate çayı
1 tatlı kaşığı beyaz çay
2 tatlı kaşığı yeşil çay
1 kuru defneyaprağı
1 kol kabuk tarçın
5-6 karanfil
1 çay kaşığı zencefil
1 adet limon
Yaklaşık 1 litre suda demlenir. Afiyet olsun.
METABOLİZMA HIZLANDIRAN MEMNUNLUK TATLISI:
(4porsiyon, 1 porsiyon= yaklaşık 180 kkal)
5 Yemek kaşığı chia
250 ml yarım yağlı süt
4 kuru incir
6 küp şeker büyüklüğünde taze Hindistan cevizi
Süslemek için taze nane, kuru Hindistan cevizi
Chia süt eklenerek kabarmaları için beklenir. Kuru incirler sıcak suda yumuşatıldıktan sonra küçültülmüş taze hindistan cevizleri ile robottan geçirilir. Süt içerisinde kabaran chia ile bu karışım karıştırılır. Kâselere alındıktan sonra kuru hindistan cevizi ve yaş nane ile süslenir. Afiyet olsun.
***Herhangi bir hastalığı olan bireyler tanımları uygulamadan evvel tabip ve diyetisyenlerine danışmalıdır.