1. Hurma neden mucizevi meyvedir? (diğer meyvelerden ayırt eden özellikleri vb.)
Tıbbi Nebevi’nin en değerli besini olan hurmayla ilgili son yıllarda çok sayıda araştırmalar yapılmakta, her seferinde farklı yararları ortaya çıkarılmaktadır.
Hurma, besin içeriği en varlıklı meyvelerdendir. İçerisinde anne karnından başlayıp, hayatın tüm devirlerinde (çocukluk, hamilelik, yaşlılık, …) muhtaçlığımız olan besin kümelerinin çabucak hemen tamamı mevcuttur. Birçok vitamin ve mineral (demir, magnezyum, kalsiyum, potasyum, A vitamini, B vitaminleri, C vitamini içermesinin yanı sıra, karbonhidrat, protein ve yağ kaynağı olan hurma meyvesi, tıpkı vakitte yüksek lif içeriğine sahiptir.
2. Hurmanın yararları nelerdir?
Hurma ne yazık ki ülkemizde çoğunlukla Ramazan aylarında hatırlanmakta ve tüketilmekte. Ramazan ayı dışındaki vakitlerde marketlerde, kuruyemişçilerde, … hurma bulmak zorlaşmakta.
Sağlıklı beslenme ve zayıflamada temel olan besin çeşitliliğidir. Her besin kümesinden uygun ölçülerde tüketmek sağlıklı ömür için gereklidir. Hurma içerdiği besin çeşitliliği, antioksidan (kansere karşı esirgeyici ögeler) ve lif ile günlük beslenmemizi tek başına çeşitlendiren nadir yiyeceklerden birisidir.
Günümüzde süratle artan kanser olayları, hücre içi oksidatif gerilimin artması sonucudur. Oksidatif gerilimin azalması için, bedene giren antioksidanların artması gerekir. Hurma içerisindeki karotenoidler ve antosiyonin üzere fenolik bileşikler ile kansere karşı kollayıcıdır.
Yapılan bir araştırmaya nazaran 100 gram meyvede bulunan antioksidan özellikteki kateşin ölçüleri kıyaslanmıştır. Taze hurmada, taze kayısıya nazaran 9,5 kat, yaban mersinine nazaran yaklaşık 4 kat, incire nazaran 5 kat fazla kateşin saptanmıştır. Kuru hurmadaki kateşin ölçüsü ise kuru kayısıya nazaran yaklaşık 5 kat, kuru yaban mersinine nazaran 2 kat, kuru incire nazaran 6 kat fazladır. (1)
3. Hamilelikte hurmanın yararları nelerdir ve hakikat tüketimi nasıl olmalıdır?
Hamilelik devrinde artan güç muhtaçlığı ve tatlı istediğini karşılayan en ülkü besinlerden biri hurmadır. İçerisindeki folik asit (B9 vitamini) bebeğin beyin-sinir gelişimine yardımcı olarak, nöral tüp defektlerini önler. Ayrıyeten hurmada bulunan magnezyum minerali gebelik kramplarını azaltır. Hurma, hamilelikte muhtaçlık duyulan öteki bir kıymetli mineral olan demir de içermektedir. Lakin, gebelik şekeri olan şahıslar hurmayı denetimli tüketmelidirler. Orta öğünlerde 3-4 hurmanın, 1 bardak süt ile birlikte tüketilmesi uygundur.
Ancak, rahim kaslarını uyarıcı tesirde olduğu için düşük ve erken doğum riskinde tüketilmemelidir. Riskli hamileliklerde (riskli devir birinci 3 ay olabileceği üzere, hamilelik boyunca da olabilir) hekimlerine danışarak yemelidirler. Anne adayları, 38. haftadan sonra başlayarak günde 5-6 hurma tüketerek, daha kolay bir doğum yapabilirler.
4. Lohusalıkta hurmanın yararları nelerdir ve yanlışsız tüketimi nasıl olmalıdır?
Lohusalık periyodunda hurma tüketmek rahmin kendini toparlamasına ve kanamaların azalmasına yardımcı olur. Yeni doğum yapmış anneye güç verir. Duygusal olarak hassas bir periyotta olan anneye, hurmanın içerisinde bulunan B vitaminleri yatıştırıcı tesir sağlayacaktır. Hurma, anne sütünü artıran besinler ortasındadır.
Toplumumuzda süt yapar gerekçesiyle, yeni doğum yapmış annelere şerbetli tatlılar, şekerli besinler, helvalar, vs yedirilmektedir. Güç içeriği yüksek bu yiyecekler annenin kilo almasına sebep olur. Hurma, sağlıklı doğal tatlıdır. Şekersiz kompostosu da hazırlanabilir. Böylelikle anneler hem kilo almayacak hem de sütleri artacaktır. Emzirme periyodunda hurma tüketmek annenin fazla su içmesini sağlayarak da anne sütünü artırır.
5. Hurmanın bebeklere yararları nelerdir ve hakikat tüketimi nasıl olmalıdır?
Peygamber efendimiz (SAV)’in yeni doğmuş bebeklere hurma verdiğini biliyoruz. Hurma içeriğindeki besin çeşitliliğinden ötürü ve alerji riski az olduğu için bebeklere verilebilecek uygun meyvelerdendir. Bebeklerde görülebilen kabızlık sorunlarında, lifli yapısından ötürü ülküdür.
Katkı hususu, esirgeyici husus vs içermeyen hurma, bebekler için doğal tatlıdır. İçeriğindeki kalsiyum ve fosfor mineralleri ile bebeklerin kemik ve diş sıhhatlerinin gelişimi için kıymetlidir.
Anne sütü ve hurmayı bir ortada alan bebekler beden için gerekli 20 aminoasitin tamamını almış olur. (2)
6. Şeker hastaları hurma yiyebilir mi?
Karbonhidratlı besinlerde, Son 30 yıldır glisemik indeks (kan şekerini yükseltme hızı) kavramı değer kazanmıştır. Hurma karbonhidrattan güçlü bir besin olmasına karşın, glisemik indeks kıymeti 39’dur. (55’in altı düşük kabul edilmektedir.) Bu nedenle şeker hastaları rahatlıkla günde 5-6 adet hurma tüketebilirler.
Hurmanın yanı sıra bir ölçü cevizle yahut sütle birlikte tüketimi kan şekerinin daha denetimli olmasını sağlayacaktır.
7. Hurmanın düzgün geldiği hastalıklar nelerdir? (kabızlık vs)
Hurma antioksidan özelliğinden ve posalı yapısından ötürü başta kolon (kalınbağırsak) olmak üzere tüm kanser cinslerine karşı esirgeyicidir.
Bağırsak tembelliği olan bireyler sabahları kahvaltıdan 15-20 dakika evvel 2 bardak ılık suyla birlikte 3-4 hurma tüketirlerse bağırsak hareketleri nizama girer.
Özellikle genç kızlarda görülen demir eksikliği, hasebiyle yorgunluk ve halsizliğe karşı, demir depolarının dolmasına yardımcı olur.
Potasyum içermesinden ötürü, damar tıkanıklarına pürüz olarak kalp sıhhatini korur.
8. Günde kaç hurma tüketmeliyiz?
Kişilerin kan şekeri ile ilgili her hangi bir rahatsızlığı yoksa günde 12-15 adet hurma yiyebilirler. Bedene fazla alınan früktozun (meyve şekeri) karaciğerde yağlanmaya neden olacağını yapılan araştırmalar göstermektedir.
9. Hurmanın besin pahaları (kalorisi) nedir?
100 gram yaş hurma 127 kalori içerirken, 100 gram kuru hurma 277 kalori içermektedir. Ora uzunluk 1 adet yaş hurma 23 kalori, kuru hurma ise 42 kaloridir.
10. Hurma diyeti nasıl yapılır?
Zayıflama diyetlerinde her besin kümesinden uygun ölçülerde tüketilecek formda beslenme programları hazırlanır. Böylece bedenin gereksinimi olan güç, karbonhidrat, yağ, posa, vitamin ve minerallerin karşılanması temeldir. Hurma, besin çeşitliliğinden ötürü diyetlerde bulundurulması gereken bir meyvedir. Hurma, tok tutucu özelliği, posalı yapısı, tatlı muhtaçlığını karşılaması nedeniyle orta öğün olarak diyetlerde bulunmalıdır.
1 bardak süt, 4 hurma, 15 iç bademden oluşan bir kahvaltı epey ülküdür.
(Biz diyetisyenler tek tip besinlerin bulunduğu diyetleri önermemekteyiz, bu nedenle “hurma diyeti” formunda değil de “diyetlerde hurma” formunda belirtmeyi uygun buluyorum.
Hurma İçeren Örnek Beslenme Programı
Kahvaltıdan 15 dakika evvel: 2 bardak su + 2 hurma
Kahvaltı; 2 dilim tam buğday ekmeği, 1 haşlanmış yumurta, 2 dilim peynir çeşitleri, yeşillik, 4-6 zeytin
Öğlen: 1 hurma + 1 tabak zeytinyağlı zerzevat yemeği + 1 kase yoğurt + 1 dilim esmer ekmek
Orta öğün: 1 bardak süt içerisine 3 adet hurma ve 10 adet iç badem blenderda çekilir.
Akşam: 1 hurma + 1 porsiyon kırmızı et / tavuk et / balık eti + Zeytinyağlı bol salata
Yemekten 2 saat sonra: 2 hurma + Bitki çayı
11. Oruç neden hurma ile açılmalı?
Öncelikle Peygamber Efendimiz’in (SAV) sünneti olduğu ve bizlere de tavsiye ettiği için orucumuzu çoğunlukla hurmayla açarız. Uzun müddetli açlıktan sonra kan şekerini toparlamak, iftarda fazla yemeyi önlemek ve gücümüzü artırmak için orucu hurmayla açmak uygundur.
Ramazan ayında iftardan sonra da ağır, hamurlu, şerbetli tatlılar yerine hurma tüketmek Ramazan’da kilo alınmasını pürüzler.
Ayrıca, Ramazan ayında bağırsak tembelliği yaşamamak için sahurda ve iftarda hurma tüketimi uygundur.
13. Hurma poleni nelere yararlıdır ve nasıl kullanılır?
(Hurma poleni çoğunlukla kısırlık için kullanılmakta, lakin mesleğimden farklı olduğu için yazmayı uygun bulmuyorum.)
14. Hurma pekmezinin yararları nelerdir?
Hurma pekmezi, hurmanın içerdiği tüm yararları içeren bir şifa deposudur. Okula giden çocuklar, gebe bayanlar, emziren anneler, diyetlerde tatlı muhtaçlığı duyanlar için ülkü bir besindir.
16. Hurma çekirdeğinin kullanım alanları nelerdir?
Son vakitlerde yaşlanmayı yavaşlatıcı bakım eserlerinde (antiaging) bitkisel kaynaklı hormonlara (fitohormonlar) daha çok kıymet verilmektedir. Hurma çekirdeği de fitohormonlar açısından zengindir. Bu nedenle hurmanın hormonal tesirlerinden hoşluk kesiminde de yararlanılmaktadır. Bir araştırmada 46-58 yaş ortası bayanlara göz etrafındaki kırışıklıklar için hurma çekirdeği kremi önerilmiştir. Beş haftalık bir deneme müddeti sonunda kırışıklık yüzeyinde %27,6, kırışıklıkların derinliklerinde ise %3,52 oranında bir azalma saptanmıştır. Bayanların %60’ında gözle görülür güzelleşmeler sağlanmıştır (3).