Hamilelikte Şeker- Gestasyonel Diyabet
Diyabet dediğim anda hepinizin yoksa şeker hastası mı olacağım dediğinizi duyar üzereyim. Lakin diyabetli bir birey olmak bir çok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir.
Tüm gebelerin yaklaşık % 3- 5’i hamileliklerinde gestasyonel diyabet oluşma durumu ile karşı karşıyadır. Gestasyonel diyabet, Tip 1 diyabet denilen bedenin hiç insülin üretemediği ve kesinlikle dışardan insülin alınmasıyla denetim altına alından diyabetten farklı, Tip 2 diyabete daha emsal bir durumdur. Tip 2 diyabeti olan hastalar kan glukoz değerlerini diyet ve idman ile denetim edebilir gerekli olduğu durumlarda ilaç ve insülin alımına muhtaçlık duyabilirler.
Gestasyonel diyabet genelde hamileliğin ortasında 20- 24. haftalarda bedendeki hormonal değişiklikler nedeniyle ortaya çıkar. Hamilelik mühletince plasentada üretilen ve hamilelik için kıymetli olan çok sayıda hormonun kimileri insülini bloke eder. Hatta plasentanın daha çok büyümesi, daha çok hormonun üretilmesine ve daha büyük bir insülin direnci meydana gelmesine neden olur. Bir çok bayanda pankreas insülin direncini ortadan kaldırmak için uygun ölçüde insülin salgılar. Fakat pankreas yapabileceği kadar insülin yaptığı halde yine de plasentaya kâfi gelmezse bu durum gestasyonel durum ile sonuçlanır.
Her bayan hamileliğinde gestasyonel diyabet ile karşı karşıya kalabilir. Gestasyonel diyabet olma mümkünlüğünü arttıran faktörlerden bazıları
- Obezite,
- Aile kıssasında diyabetli birey olma durumu,
- Daha evvel fazla kilolu bebek dünyaya getirmiş olmak (4 kg dan fazla ağırlıkta),
- Doğumsal anomalisi olan bebek sahibi olmak,
- Daha evvelki hamileliğinde düşük gerçekleşmiş olması,
- Amniyotik sıvının çok fazla olması olarak sıralanabilir.
Ayrıca 35 yaşından sonra doğum yapacak olan anne adayları daha genç yaştaki anne adaylarına nazaran gestasyonel diyabet olma konusunda daha büyük risk altındadır.
Gestasyonel Diyabet kalıcı bir durum mudur?
Gestasyonel diyabet genelde bebeğin doğumundan sonra ortadan kalkar. Zira plasentanın bedenden uzaklaşmasıyla insülin direncine yol açan hormonların üretimi da durur. Bu nedenle şayet hamileliğiniz müddetinde size gestasyonel diyabet tanısı konulduysa bebeğinizin doğumu ile kan şekeri düzeylerinizde daha fazla bir problemle karşılaşmazsınız. Buna karşın tekrar de şayet hamileliğiniz müddetince gestasyonel diyabetli iseniz ileri ki periyotta diyabetli bir birey olma olasılığınız artar. Kimi çalışmalar hamileliklerinde gestasyonel diyabet geçmişi olanların ileri periyotta % 40 tip 2 diyabetli olabileceğini belirtmiştir. Bu nedenle şayet gestasyonel diyabetiniz varsa her yıl kan glukoz kıymetlerinizi denetim etmeniz uygun olacaktır.
Bir çok anne adayı yalnızca beslenmelerine dikkat ederek kan glukoz seviyelerini kontrol altına alırken kimilerine insülin verilmesi gerekebilir. Gestasyonel diyabet ağızdan ilaç alımı ile denetim altına alınmaz zira bu ilaçların anne karnındaki bebeğe nasıl bir etki yaratacağı bilinmemektedir.
Gestasyonel diyabet tanısı konulduğunda aşağıdaki basamakları takip etmeniz sorunsuz ve rahat bir hamilelik yaşamanızda yardımcı olacaktır:
- Size uygun düzenlenmiş beslenme programını takip etmek
- Kan şekeri seviyenizi daima olarak denetim etmek
- İnsülin ile kan şekerinizi denetim altında tutmanız gerekiyorsa yüksek kan şekeri ölçümlerinden sonra ne ölçüde isülin uygulamanız gerektiğini öğrenmek
- Hipoglisemi ataklarında denetimi ve tedaviyi bilmek
- Mutlaka size uygun olacak fizikî aktiviteyi ömür üslubunuza yerleştirmek (bunu yaparken öncelikle hekiminizle görüşmeli ve idman müddetlerini birlikte değerlendirmelisiniz)
Size uygun hazırlanmış beslenme programını takip etmek- Hiç sıkıntı değil…
Anne olmaya karar verdiğiniz yahut anne adayı olduğunuzu öğrendiğiniz günden beri beslenmenize ne kadar dikkat ettiğinizi ve beslenmenizde bi çok değişiklik yaptığınızı düşünerek şayet size gestasyonel diyabet tanısı koyulduysa bunun için de beslenmenize dikkat etmekte zorlanmayacağınızdan kuşkunuz olmasın. Tahminen ufak kaçamaklar yapıyordunuz ancak artık kan glukoz düzeyinizi denetim altında tutmak, kendiniz ve bebeğiniz için hamileliğiniz mühletince kâfi ve istikrarlı beslenme programı uygulamak istiyorsanız biraz daha dikkat etmeniz gerekiyor. Kan glukoz seviyesini denetim altında tuttuğu kanıtlanmış olan aşağıdaki yeme alışkanlıklarını sizde diyetisyeninizle görüştükten sonra beslenme programınıza yerleştirirseniz bu devri meselesiz bir şekilde atlatmanız da hiçbir pürüz kalmayacaktır.
- Mutlaka şeker ve şekerli besinlerden uzak durmalısınız.
- Sebze, meyve, tahıllar, kurubaklagiller üzere kompleks karbonhidratları basit karbonhidrat içeren besinlere tercih etmelisiniz.
- Bir gün içerisinde tükettiğiniz posanın yeterliliğinden emin olmalısınız.
- Size uygun olacak yağ alımından daha fazla yağ almamaya ihtimam göstermeli, yemeklerinizi yaparken ek ettiğiniz yağ ölçüsünü 1 kg zerzevata 2 çorba kaşığı olacak biçimde ayarlamalısınız. Salatalarda ise ek edeceğiniz yağ ölçüsünü 1 tatlı kaşığı ile sonlu tutmalısınız.
- Yatmadan evvel protein ve kompleks karbonhidrat içeren ufak bir orta öğün yapmalısınız. Bu bir bardak süt ve bir porsiyon meyve yahut 1 dilim az yağlı peynir ile tahıllı ekmek olabilir.
- Et, tavuk tüketirken yağsız olanlarını tercih etmelisiniz.
Ne kadar kilo almalıyım?
Kilo alımınızın hamilelik mühletince çok kıymetlidir. Bu nedenle sizin için sağlıklı olan kilo alımını hamileliğinizde sağlamalısınız. Zira çok kilo aldığınız takdirde bedendeki fazla yağ kan şekeri seviyenizi olağan hudutlarda tutmak için daha çok insülin salgılanmasına neden olacaktır. Bu nedenle daima hekim ve diyetisyeninizle kilo alımınızı değerlendirmelisiniz.
