Eğer diyabetiniz varsa, bir diyetisyenden, bilhassa de diyabet konusunda tecrübeli bir diyetisyenden beslenme eğitimi almak kan şekeri denetiminizi epeyce kolaylaştırır. Birçok vakit gereksinim duyduğunuz ilaç/insülin ölçüsünü da azaltır. Sağlıklı beslenme teklifleri, diyabetli olsun, olmasın herkes için ortaktır.
Şekerinizi istikrarda tutabilmek için muhtaçlık duyduğunuz tek şey eğitimdir. Ne sihirli tanımlara gereksinim duyarsanız, ne de hayatınızın sonuna kadar kimi yiyeceklerden vazgeçmeniz gerekir. Yalnızca kan şekerini hangi yiyeceklerin yükselttiğini, bu yiyecekleri ne ölçüde tüketmeniz gerektiğini ve bu beslenme planının sizin tedavinizle(ilaç/insülin) ve fizikî aktivite programınızla nasıl eşleşeceğini öğrenmelisiniz.
Kişiye has düzenlenen tıbbi beslenme tedavisi, Hba1c seviyelerinde %1-2 (yeni teşhis konmuş diyabetli bireylerde ise %3’e yakın) azalma sağlamaktadır.
Kan şekerini istikrarda tutmak için kullanılabilecek pek çok öğün planlama yolu vardır. Değişim listeleri, el porsiyon metodu, karbonhidrat sayımı, tabak modeli, glisemik indeks sistemi bireye uygun olmak kaidesiyle tercih edilebilir. Karbonhidrat sayımı, bilhassa Tip 1 diyabetli bireylerde, metabolik denetim üzerinde epey tesirli bir metottur.
Seçilen yol ne olursa olsun, diyabet tedavisinin başarılı olması lakin diyabetli bireyin merkezde olduğu, tecrübeli bir diyabet takımı ile çalışarak mümkün olacaktır.
Karbonhidrat sayımı nedir?
Karbonhidrat sayımı, kan şekerinizi denetim altında tutmanıza yardımcı olacak bir öğün planlama usulüdür. Besinler, karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, mineral, su üzere çeşitli besin öğeleri içerir. Karbonhidratlar; proteinler ve yağlar üzere öteki besin öğeleri ile kıyaslandığında, kan şekerinizi daha fazla yükseltir. Yani kan şekeri düzeyleriniz ve öğündeki insülin gereksiniminiz tüketilen karbonhidrat ölçüsü ile alakalıdır.
Karbonhidrat sayımı usulü ile öğünlerde tüketilen karbonhidrat ölçüsünü hesaplayabilirsiniz. Öğün öncesi maksat kan şekerine ve tüketilecek karbonhidrat ölçüsüne uygun olacak biçimde insülin dozunda ve/veya karbonhidrat ölçüsünde ayarlama yapabilirsiniz. Yani tüketilen karbonhidrat ile muhtaçlık duyulan insülini eşleştirmeyi öğrenebilirsiniz.
Kimler için uygundur?
Karbonhidrat sayımı metodu, 3 basamaktan oluşur.
1. ve 2. basamak yani başlangıç ve orta seviye, Tip 1 diyabetliler, Tip 2 diyabetliler, gestasyonel diyabetliler (gebelik diyabeti), süratli yahut kısa tesirli insülin analogları kullananlar, insülin pompası kullananlar, reaktif hipoglisemililer özcesi herkes için uygundur.
3. basamak yani ileri seviye Tip 1 diyabetliler, süratli yahut kısa tesirli insülin analogları kullananlar ve insülin pompası kullananlar için uygundur.
1. Basamak (Başlangıç Düzeyi) :
Başlangıç seviyesinde, ‘Karbonhidrat nedir? Hangi yiyecekler karbonhidrat içerir? Besinlerin karbonhidrat ölçüleri nasıl hesaplanır? Karbonhidratlar, proteinler, yağlar kan şekerini nasıl tesirler?’ soruları cevaplanır, öğünlerde ve orta öğünlerde tüketilmesi hedeflenen karbonhidrat ölçüleri belirlenir. Sağlıklı beslenme kurallarına uygun bir tıbbi beslenme tedavisi düzenlenir. Tüketilen tüm besinler ve ölçülen kan şekerleri kaydedilir.
2. Basamak (Orta Düzey):
Orta seviyede, besin tüketim kayıtları, ölçülen kan şekerleri ve fizikî aktivite ortasındaki bağ gözlemlenir, besin etiketlerinin kullanımı ile ilgili pratik uygulamalar yapılır.
3. Basamak (İleri Düzey):
İnsülin pompası yahut hızlı/kısa tesirli insülin kullanıyorsanız, tükettiğiniz karbonhidrat ölçüsünü hesaplayabiliyorsanız, kan şekeri, insülin, karbonhidrat ve idman bağlantısını öğrendiyseniz ve en değerlisi kan şekerleriniz hedeflenen seviyelere ulaştıysa, karbonhidrat sayımı ileri seviyeye geçebilirsiniz.
Bu basamakta ‘tüketilen karbonhidrat, kullanılan insülin ile eşleştirilir’.
Karbonhidrat/insülin oranı ve insülin hassaslık faktörü belirlenir.
Unutmayın ki, sağlıklı beslenme herkes için ortaktır. Diyabeti yönetmedeki tek fark ‘kendi kendini izleme’ (kan şekeri ölçümlerinin yapılması, kayıtların tutulması, kan şekeri ve yediklerinize uygun insülin dozunun düzenlenmesi) gerekliliğidir.
Diyabet takımınızı (doktor – diyabet diyetisyeni – diyabet Hemşiresi) sistemli aralıklarla ziyaret etmek, tedavinizin tekrar düzenlenmesini, eğitimlerinizin tekrar edilmesini sağlar, yalnız olmadığınızı hissettirerek motivasyonunuzu arttırır.
Bir diyabet diyetisyenini tertipli olarak ziyaret etmek size sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırır, tıbbi beslenme tedavinizin mevcut duruma nazaran düzenlenmesini sağlar, sağlıklı beden yükünüzü müdafaaya yardımcı olur.
Sağlıklı beslenme alışkanlıkları yalnızca diyabetinizi daha güzel yönetmekle kalmaz, hayat kalitenizi de arttırır.
