Polikistik Over Sendromu, öbür bir ismiyle PCOS, bayanlarda sık görülen bir hastalıktır. Ayrıyeten günümüzde doğurganlık çağında olan bayanlarda daha çok görülmektedir.
Polikistik Over Sendromu (PCOS) birinci sefer 1938’de Stein ve Leventhal tarafından adet bozukluğu, şişmanlık, tüylenme, sklerokistik overler ve sterilite olarak tanımlanmıştır.
Polikistik Over Sendromu En Sık Kimlerde Görülür?
Doğurganlık çağındaki her 10 bayandan 1 ya da 2 kişi PCOS’ tan etkileniyor. Yüksek risk kümesi olan bireyler;
-
Obezite Hastalığı olanlar
-
Tıbbi geçmişinde ve ailesinde PCOS bulunanlar
-
Şeker hastalığı v.b. sorunu bulunanlardır.
Obeziteden yani dolaylı olarak beslenme formundan dolayı polikistik yumurtalıklara sahip birçok bayan günümüzde yalnızca bebek sahibi olabilmek ve PKOS diyetini kolaylıkla uygulayabilmek için tüp mide ameliyatı v.b. obezite cerrahisi ameliyatlarına başvurmaktadır ve zayıflama cerrahisi ameliyatlarından sonra değerli bir kısım, PKOS’tan kurtulmakta ve hamile kalabilmektedir.
Aynı formda insülin direncinin de rahatsızlığa yer hazırladığı hesaba katılacak olursa, uygulanacak diyetin değerini haklı çıkararak bir öteki nedene de dikkat çekmiş oluruz.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?
-
Kısırlık.
-
Adet düzensizliği.
-
Tüylenme artışı, saç dökülmesi ve akne (sivilce)
-
Depresyon ve anksiyete.
-
Uyku apnesi.
Polikistik Over Sendromu Komplikasyonları Nelerdir?
PCOS’u olan bireylerde aşağıda belirtilen hastalıkların görülme mümkünlüğü çok fazladır;
-
Kısırlık
-
Endometrium Kanseri
-
Hirşutizm
-
Beslenme Bozukluğu
-
Obezite
-
Gestasyonel Diyabet
-
Kardiyovasküler Hastalıklar
-
İnsülin Direnci
PCOS ve Beslenme Tedavisi
Sağlıklı beslenmenin, sağlıklı olmanın temeli olduğu bilinmektedir. PCOS’da tedavinin aslını kilo kaybı oluşturmaktadır. PCOS nedeniyle beden yükünün artmasına paralel olarak yağ dokusunun da artması, hastalığın hem endikasyonlarından, hem de komplikasyonlarından biri olan hormon dengesizliğine yol açmaktadır.
PCOS’lu obez bayanların yalnızca %5–10 oranında kilo kaybetmesi ile 6 ay içinde bayanların %55-100’ünde metabolik ve hormonal bozukluklarının düzeldiği belirtilmiştir.
Kan şekeri denetimini sağlamak için beslenme ile ilgili kolay teklifler aşağıda sıralanmıştır;
-
Öğün atlanmamalı ve vakti geciktirilmemeli; gün boyunca en az 3 öğün ve 2–3 orta öğün yapılmalıdır.
-
Kana süratle geçen ve şekeri yükselten şekerli besinler, hazır besinler, rafine karbonhidratlar (beyaz ekmek v.b.), nişastalı besinler (patates v.b.), muz, üzüm ve kurutulmuş meyveler üzere yüksek glisemik yükü olan besinlerden kaçınılmalıdır.
-
Kan şekerinin kana geçişini yavaşlatan meyveler, sebzeler, tam tahıllar, kurubaklagiller, bezelye vb. posa tarafından güçlü olan besinler tüketilmelidir.
-
Karbonhidrat içeriği yüksek olan alkollü içecekler tüketilmemeli(bira vb.), çay, kahve, ve sigara üzere ikazcılardan kaçınılmalıdır.
-
Vücutta gerilimi arttırarak kan şekerinde düzensizliğe yol açabilecek allerjik besinlerden sakınılmalıdır.
-
Stres İdaresi – gerilim, kan şekerini yükseltir ve yüksek seviyede seyreden stress hormonu kortizol, insulin direncini şiddetlendirir.
-
Haftada üç gün en az 20 dakika süren ölçülü idman yapılmalıdır. İdman, insülin seviyelerini düşürür ve beden yağının azalmasını ve kas kazanımını sağlar.
-
Trans yağ asitleri ve hidrojene edilmiş yağlar; olağan hormon sistemi işlevlerine ziyan veren trans yağ asitlerinden ve hidrojene edilmiş yağlardan kaçınılmalıdır.
-
Posanın kıymeti; meyve, zerzevat, yulaf, tam tahıllar, kurubaklagiller üzere posadan güçlü besinler, hormonların feçes yoluyla dışarı atılmasını da sağlar. Konstipasyonu olanlarda hormonlar yine absorbe edilir ve östrojen, bağırsaklardaki bakteriler tarafından ziyanlı metabolitlere dönüşür.
-
Fitoöstrojenler; soya fasulyesi, soya içecekleri, tofu, arpa, yulaf, kurubaklagil, mercimek, pirinç, fasulye, keten tohumu, susam, çilek, kiraz, elma, havuç, buğday özü, pirinç kepeği üzere besinlerde bulunan bitkisel fitoöstrojenler, fazla östrojeni, reseptör seviyesinde bağlayarak tesirini azaltmaya yardım eder ve östrojenden daha zayıf östrojenik tesir gösterirler.
Sonuç olarak; PCOS tedavisinde beslenmenin değeri büyüktür. Hayat biçiminin değiştirilmesi, tertipli ve istikrarlı beslenme, fizikî aktivite ile bu hastalığın semptomlarında düzgünleşme sağlanabilir.
