Vitaminler sağlığın korunması ve metabolizmanın canlılığı için çok az miktarda alınsa da muhteşem etkiler yaratan besin bileşenleridir. Yani vücudunuz almanız mutlaka gereklidir!
Vücutta üretilemeyen vücut için olmazsa olmaz olan vitaminlerin doğal besinlerle alınması şarttır. Vücutta farklı yollarla üretilebilen iki vitamin vardır. Bu vitaminlerden biri bağırsaklarda üretilebilen K vitaminidir. Diğeri ise güneş ışınları sayesinde deride üretilebilen D vitaminidir. Vitaminler vücutta suda ya da yağda çözünme durumlarına göre depolanırlar. Yağda çözünebilen vitaminler A, D, E, ve K vitaminleridir. Bu vitaminler uzun süre boyunca vücutta depo edilebildiklerinden yetersizlikleri kısa sürede gözlenmez. Suda çözünebilen vitaminler ise C ve B kompleks grubu vitaminleridir. B kompleks grubu vitaminleri; B1, B2, B3, B6, folat, B12, pantotenik asit, biyotin ve kolinden oluşur. B12 vitamini dışında diğer suda çözünen vitaminler çok kısa süreliğine vücutta depolandıktan sonra böbrekler yardımı ile vücuttan atımı sağlanır.
Mineraller; fizyolojik rolleri vücutta belli olan inorganik elementlerdir. Demir, sodyum, potasyum, klorit, kalsiyum, florit, magnezyum, fosfor, bakır, selenyum, çinko, iyot ve manganezin her gün su ve besinler aracılığıyla vücuda alınması hayati önem taşımaktadır. Mineralleri birçoğu vücutta gerçekleşen metabolik olayların hemen hemen her aşamasında görev alır ve bazıları depolarda tutularak ihtiyaç anında tekrar vücut tarafından sağlanır. Yeterli ve dengeli beslenme tarzında vitamin ve mineraller için bazen yeterli alım düzeyine ulaşılamaz. Güvenli alım düzeyine ulaşabilmek için yediğimiz yiyeceklerin besin değeri yüksek halleriyle tüketmek çok önemlidir. Dünya genelinde ortalama 2 milyar kişi demir, A vitamini ve iyot eksikliğini belirgin şekilde yaşarken daha az sıklıkta kişi çinko, folat ile D vitamini eksikliğine bağlı hastalıklar ile mücadele etmektedir. A vitamini eksikliğinde ciddi hastalıklar, körlük ve çocuk ölümlerine neden olurken; iyot yetersizliğinde guatr, bilişsel fonksiyonlarda azalma, ölü doğumlarda artış ve gebelerde düşük yapmaya neden olabilir. Gelişmiş olan Avrupa ülkelerinde genellikle hastalık düzeyinde olmayan vitamin ve mineral eksiklikleri görülür. Bunun nedeni de sağlıklı beslenme ve doğal yiyeceklerin bilinçli şekilde tüketilmesidir.
A VİTAMİNİ
Görme fonksiyonları, bağışıklığın güçlenmesi, cilt ve mukoza zarının onarımı için gereklidir. Tam yağlı süt, havuç, kayısı ve yeşil yapraklı sebzeler A vitamininin en iyi kaynaklarıdır.
D VİTAMİNİ
Kemik mineralizasyonu, kalsiyumun emilimi ve hastalıklardan korunmada gereklidir. En önemli kaynağı güneştir. Fakat bazı besinlerde de az miktarda bulunur. Bu besinler; yağlı balıklar, süt, yumurta, tereyağı ve margarinlerdir.
E VİTAMİNİ
Antioksidan özelliği açısından her gün alınması gereklidir. Bitkisel sıvı yağlar ve koyu yeşil yapraklı sebzelerde bolca bulunan bu vitamin buğday gibi tahıllar badem gibi yağlı tohumlarda da bulunur.
K VİTAMİNİ
Kanın pıhtılaşması için ana faktör olan K vitamini kemik gelişimi için de önemlidir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler K vitamini ihtiyacımın için yeterli olan beslenme kaynaklarıdır.
B1 TİAMİN VİTAMİNİ
Enerji ve karbonhidrat metabolizması için gerekli olan vitamindir. Et, süt, tam tahıllar, yumurta ve tam tahıllı kahvaltılık gevrekleri en iyi kaynaklarıdır.
B2 RİBOFLAVİN VİTAMİNİ
Enerji metabolizması için gereklidir. Süt ve süt ürünlerinde bolca bulunur. Süte floresan rengini veren madde olup yoğurdun yeşil kısmında ise tüm gereksinmeyi karşılayacak miktarda bulunur.
NİASİN
Enerji metabolizmasında olmazsa olmazdır. Et, balık, tam tahıl ve kuruyemişlerde bulunur.
B6 VİTAMİNİ
Karbonhidrat ve protein metabolizmasında bulunan bu vitamini yeterli miktarda alabilmek için günlük beslenmenizde et, tam tahıllar, yumurta, sebze ve süt mutlaka yer almalıdır.
FOLAT
Kan yapımında görevli olan folat çocuklarda büyüme gelişmeyi de sağlar. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler ve kuru baklagiller folattan oldukça zengin besinlerdir.
B12 VİTAMİNİ
Alyuvarların oluşumunda ve nörolojik fonksiyonlarda önemli görevleri olan bu vitamin et, balık, süt ürünleri, yumurta ve maya özütünde bolca bulunur.
BİYOTİN
Enerji metabolizması için önemli görevi olan bu vitaminin ana besin kaynakları iyi pişmiş yumurta ve kurubaklagillerdir.
PANTOTENİK ASİT
Enerji metabolizması için önemli olan vitaminlerden biri de pantotenik asit; et, patates, yumurta ve tam taneli tahıllarda bolca bulunur.
BESLENMENİZE DİKKAT!
Açıkçası beslenmede koyu yeşil yapraklardan oluşan salata, her gün düzenli 1 yumurta, 1 su bardağı süt, 1 su bardağı yoğurt, az miktarda balık ve tam tahıllar / kuru baklagiller / kuruyemişlerden birini düzenli olarak tükettiğinizde neredeyse tüm vitaminleri yeterli ve güvenli miktarlarda almış oluyorsunuz. Beslenmenizi her gün özenle gözden geçirin. Tükettiğiniz besinlere önem verin. Bu şekilde hem fiziksel hem de zihinsel olarak tam bir iyilik hali sağlamış olacaksınız.
