Kan dolaşımımızın sağlanabilmesi için basınca muhtaçlığımız vardır. Kalbin kanı pompalarken damar duvarında oluşturduğu baskıya kan basıncı ya da tansiyon diyebiliriz. Tansiyon ölçülürken 2 kan basıncı pahası göz önünde bulundurulur. Bunlardan biri büyük tansiyon başkası küçük tansiyondur. Büyük tansiyon sistolik kan basıncıdır yani kalbimizin kasılırken yapmış olduğu basınçtır. Küçük tansiyon diastolik kan basıcıdır yani kalbimizin gevşerken yapmış olduğu basınçtır.
Kan basıncının olağan kıymetlerin üzerinde olma durumuna ise hipertansiyon denilmektedir. Yani kan basıncının 140/90 mmHg ve üzerinde olma durumu hipertansiyon olarak tanımlanmaktadır. Bu durum genelde arteriol denen kan damarlarımızın daralması ve kanın damar duvarlarına daha çok baskı yapmasıyla ortaya çıkmaktadır.
Kan basıncı yükselmesi, koroner kalp hastalığı ve kalp yetersizliği üzere kardiyovasküler hastalıklar ile böbrek yetersizliği üzere böbrek hastalıkları için hayli değerli bir risk faktörüdür. 2000 yılında dünyadaki erişkin nüfusun %26,4’ünde hipertansiyon bulunmaktaydı (erkekler %26,6’sı bayanlar %26,1’i) ve 2025 yılında popülasyonun %29,2’sinin (erkeklerde %29,0 ve bayanlarda %29,5) hipertansif olacağı öngörülmektedir.
Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği’nce gerçekleştirilmiş Türk Hipertansiyon Prevelans Çalışmasına nazaran ülkemizde sıklığı %36,1’dir.
Dünya sıhhat örgütünün açıkladığı kan basıncı pahaları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
KAN BASINCI
DİASTOLİK KAN BASINCI
Hipertansiyon olarak tanımlanır.
Hipertansiyonun belirtilerini sıralayacak olursak; çarpıntı, baş ağrısı, nefes darlığı, yorgunluk, burun kanaması, yürürken-merdiven çıkarken zorlanmak, bacaklarda şişlik hissetmek. Pekala, hipertansiyon hastalığına neden olan faktörler nelerdir?
-
Kalıtım risk faktörleri ortasındadır ailenizde hipertansiyonlu bireyler varsa denetimlerinizi ihmal etmeyiniz.
-
Hipertansiyon olmamızın en önemli nedenlerinden biri de tuz tüketimimizin fazla olmasıdır. Yapılan çalışmalar olması gerekenden 9-10 kat daha fazla tuz tükettiğimizi göstermektedir. Birtakım şahısların böbreklerinin tuzu bedenden uzaklaştırma kapasitesi az olabilir ve fazla tuz tüketilmesi hipertansiyon rahatsızlığına neden olabilir. Şahısların tuz tüketmesine dikkat etmesi gerekmektedir. Yemeklerde tuz yerine baharat kullanımı âlâ bir alternatif olacaktır.
-
Obezite ve yanlış beslenme sistemi her hastalığın olduğu üzere hipertansiyonunda risk faktörleri ortasındadır.
-
Doymuş yağları ve doymuş yağlardan yapılmış besinleri tüketmek hipertansiyon için risk taşıyan bir beslenmedir bu nedenle daha çok sıvı yağlar tercih edilmelidir.
-
Menapoz devri ve gebelik periyodunda beslenmenize bir nebze daha dikkat etmeniz gerekmektedir.
-
Sigara ve alkol tüketimi kan basıncınıza olumsuz tesir yapacaktır. Tüketiminizi sınırlandırmanız hatta sonlandırmanız gerekmektedir.
-
Çay, kahve kafein içermektedir. Ve kafein tansiyonu yükseltici bir etkendir. Bu nedenle çay ve kahve tüketiminize dikkat etmeniz gerekmektedir.
Hipertansiyona Karşı Güçlü Olmak İçin Bu Kurallara dikkat edin..
-
Öncelikle hipertansiyon hastası olan bir birey ülkü kilosunda olmalıdır. Beden yükünün olması gerekende yüksek olması kolesterolün ve tansiyon kıymetlerini yükseltecektir. Kolesterolünüzün ve tansiyonunuzun yüksek olması da sizlerin kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskinizi arttıracaktır. Yani öncelikle kilo ülkü kiloya indirilmeli ya da korunmalıdır. Bu noktada ise diyetisyen ile iş birliği yapılmalıdır.
-
Sodyum tüketimi günlük 2300mg altında olmalıdır. Yani gün içerisinde en fazla bir tatlı kaşığı tuza müsaade vardır. Tuz tüketiminizi azalttığınız takdir de bu tat değişikliğine birkaç gün sonunda alışacaksınız alışma sürecinizde ve ilerleyen devirlerde baharatlardan yardım alabilirsiniz.
-
Yeşil yapraklı sebzelerin beslenme programınızda kesinlikle bulunması gerekmektedir.
-
Haftada en az 2 kere balık tüketilmelidir. Bu sayede kan basıncınız istikrarda tutulmuş olacaktır.
-
Salam, jambon üzere işlenmiş şarküteri eserler turşu, zeytin üzere salamura yiyecekler ketçap, hardal üzere sosların tüketiminden kaçınılmalıdır. Bu üzere besinlerin tuz oranının yüksek olduğu unutulmamalıdır.
-
Lifli beslenmeye değer gösterin bunun için tam tahıllı yiyecekler önceliğiniz olmalıdır.
-
Ekmek tercihiniz kepekli olmamalıdır zira Na (sodyum) içeriği yüksektir.
-
Sarımsak kan basıncını düşürücü bir besindir bu nedenle sarımsak tüketilebilir. Lakin sarımsak kanda bulunan fibrin ve plak yapılarının oluşumunu azaltmaktadır. Kan pıhtılaşmasını önleyici ajoene unsurunu içerir ve bu nedenle hemorojik şikâyeti olan bireylerin sarımsağı tüketmemeleri gerekmektedir.
-
Fiziksel aktiviteye kıymet verilmelidir haftada 3 sefer orta tempolu bir spor yapmak hipertansiyon hastası olan bireyler için yeterli bir tedavi formülü olacaktır.
