Bariatrik Cerrahi | Diyetisyen Tavsiyesi

Obezite sonuçları ve dünyadaki yaygınlığı açısından çağımızın en önemli sağlık sorunudur. Temelde obezite, vücut yağ kütlesinin normal kabul edilen düzeylerin üzerine çıkmasıdır. Beden Kitle İndeksi (BKİ) ölçümüyle tanımlanır. BKİ, vücut ağırlığının (kg) boyun karesine (m) bölünmesi ile hesaplanır. BKİ değerlerinin 18,5-24,9 kg/m2 düzeylerinde olması sağlıklı olarak kabul edilirken, BKİ 25-29,9 kg/m2 arası fazla kilolu, BKİ > 30kg/m2 olması ise obez olarak kabul edilir. Obezitenin sonuçları açısından en fazla risk altında olanlar BKİ > 40 kg/m2 olup morbid obez olarak tanımlanan gruptur. Çağımızda obezite, Tip-2 Diyabet için en önemli risk faktörüdür. Tip-2 Diyabeti olan bireylerin neredeyse %85’i obezdir. Araştırmalara göre obez olan bireylerde Tip-2 Diyabet riski kadınlarda 93, erkeklerde 42 kat daha fazladır.

Bariatrik cerrahi Yunanca’da “baros” yani kilo kelimesinden gelmektedir. Bariatrik cerrahi kilo kaybıyla beraber hipertansiyon, tip-2 diyabet, dislipidemi ve uyku apnesi gibi metabolik bozuklukları da düzeltmektedir. Bir bireyin bariatrik cerrahi olabilmesi için iki durum gözlemlenir. Bu bağlamda bariatrik cerrahi endikasyonları;

1. BKİ ≥ 40 kg/m2 olması ve

2.  BKİ ≥ 35 kg/m2 olması durumunda en az bir komorbiditenin bulunmasıdır.

Bu komorbiditeler tip-2 diyabet, hipertansiyon, dislipidemi , uyku apnesi,  alkolden bağımsız yağlı karaciğer hastalığı veya “non-alkolik steatohepatit (NASH)”  ve astım olabilir. 

Bariatrik cerrahi geçirmeye engel durumlar ise; 18 yaşından küçük veya 65 yaşından büyük olmak, tedavi edilmemiş ve obeziteye yol açan bir endokrin hastalığın bulunması, tedavi edilmemiş bir yeme bozukluğunun bulunması, tedavi edilmemiş depresyonun bulunması, alkol veya madde bağımlılığı, gebe olmak veya 12-18 ay içinde gebelik planı olması, kanser durumunun olması ve hipertansiyondur. 

Bariatrik cerrahide kullanılan yöntemler üç ana başlık altında toplanabilir;

1. Emilim Bozucu Yöntemler; Emilimin yoğun olduğu ince bağırsak uzunluğu kısaltılarak bu alan bypass edilir ve kilo kaybına gidilir. 

2. Alımı Kısıtlayıcı Yöntemler (hacim küçültücü); Mide hacmini küçültüp gıda alımını azaltarak kilo kaybı sağlayan ameliyatlardır. İnce bağırsağın emiliminde herhangi bir değişim gözlemlenmez. 

3. Kombine Yöntemler; İlk iki yöntemin (emilim bozucu + alımı kısıtlayıcı) bir arada kullanılmasıyla geliştirilen yöntemlerdir. Her iki etkiden de yararlanılır.

Bariatrik cerrahi geçirmiş bir hastanın beslenme durumu çok önemlidir ve kontrolünün düzenli olarak yapılması gerekmektedir. Ameliyat öncesi ve sonrası beslenme farklı kategoriler halinde incelenir.