Ah şu belirsizlik! Aslında bakacak olursak bir saat sonramızı bile bilemiyoruz değil mi? Yani belirsizlik aslında hayatımızın büyük bir parçasını oluşturuyor. Belirsizlik ne demek az çok biliyoruz da belirsizliği nasıl algıladığımız önemli asıl olan. Bireyler belirsizliği genellikle stres verici olarak anlatırlar. Belirsizliğin stres verici yanı aslında onu tehlikeli ve kaçınılması gereken bir durum olarak algılamamızdır. E tabi algılarımız düşüncelerimizi, duygularımızı ve davranışlarımızı etkiliyor. Algıladığımız şeye yönelik tepkilerimiz farklı olabiliyor. Genellikle belirsizliğe yönelik düşünceler; belirsizliğin azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması gereken bir durum, belirsizliğe yönelik duygumuz ise kaygı oluyor. Buna bağlı olarak davranışımız da belirsiz durumları ertelemeye veya bunlardan kaçmaya yönelik oluyor.
Belirsizliğin diğer bir etkisi de erteleme davranışını ortaya çıkarmasıdır. Çünkü belirsizlik kişi için tehlikeli bir durum ve tehdittir. Biraz daha somutlaştıracak olursak şu an bulunduğunuz ortama bir ayı(tehlike) gireceğini düşünün… Ne yaparız? İlkel savunma mekanizmamız devreye girer ve kaçarız. Yani buna bağlı olarak kişi bu belirsizlikten kaçınma davranışı gösterir. Ve bu kaçınma davranışı kaçtığımız duruma karşı daha hassas hale getirir bizi.
Belirsizliğin psikolojik etkiler nelerdir peki?
Belirsizlik belirgin bir şekilde kaygıya yol açar, depresif belirtileri ortaya çıkarır veya bu belirtileri devam ettirir. Kaygı dediğimiz şey de bize tehlike veya tehdit gibi gelen durumlarda savunma mekanizmamız olarak hissettiğimiz duygudur aslında. Belirsizlik durumunda kişi kaçtığı durumlardaki bu aktivitelere ilgi kaybı ve suçluluk duyacağı için depresif bir ruh haline bürünebilir aslında. Bu suçluluk duygusu kişiye okkalı bir olumsuz benlik algısı yaratır. Ve kişiye kendine karşı olan öfke duygusunu da beraberinde getirir. Bir ileri seviyede ise bu duygu durumların tümü birleşince kişide hiçbir fiziksel rahatsızlık olmamasına rağmen herhangi bir bölgesinde acı ve ağrı gibi fiziksel sorunları deneyimlisine kadar gelir olay.
Nereden nereye geldik aslında. Belirsizlik hayatımızın büyük bir parçasını oluşturuyor derken bunu kastetmiştik aslında.
Psikolog Dilber Zeren
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
