Obezite evet çağdaş dünyanın öncü hastalığı. Günümüzde pek çok hastalığın temelinde obezite ve sedanter ömür yatıyor. Dünya Sıhhat Örgütü(WHO) obeziteyi, bedende sıhhati bozacak ölçüde olağandışı ve çok biçimde yağ birikmesi olarak tanımlıyor. Akut devirde bir tanımlama yapmak gerekirse BKİ ( Vücut Kitle İndeksi ) sınıflaması öncelikli bir data sağlar. BKİ boyun metre cinsinden karesinin , kişinin kilosuna bölünmesi ile ortaya çıkan kıymettir.(BKİ= kg/m2)
-
<16 Çok seviyede zayıflık
-
16-16.9 orta seviyede zayıflık
-
17-18.49 hafif seviyede zayıflık
-
<18.5
-
18.5-24.9 sağlıklı birey
-
25-30 kilolu ( pre obez)
-
30-40 obez birey
-
40-50 morbit (ölümcül) obezite
-
50 harika morbit obezite
Bu sınıflandırmaya nazaran 25 den büyük olanlar fazla kilolu , 30 dan fazla olanlar ise obez olarak tanımlanıyor. Genel bir obezite ölçütü olan bu test demografik seviyede bir data sağlarken bel- kalça oranı ve biyoelektrik empedans usulüne dayalı düşük dozda bir elektrik akımına karşılık bedenin verdiği cevabı dokuların cevaplarına nazaran yağ- kas-su olarak ayrıştıran eden beden tahlil aygıtları net bir teşhis konulmasını sağlayacaktır.
Bel kalça oranı ölçümünde bayanlarda >80-88 erkeklerde >94-102 olması obezitede risk oluşturur. Beden tahlil aygıtına nazaran bayanlarda yağ oranı( adipözite) %20-30, erkeklerde %12-20 aralığında olmalıdır.
Obezite kendi içerinde de :
-Anatomik olarak; ince yapılı, orta yapılı, kalın yapılı
-Yağ dağılımına yahut cinsiyete nazaran; elma tipi (android), armut tipi (jinoid)
-Etiyolojik olarak; çok beslenmeden (eksojen), doğuştan (endojen)
-Fizyolojik olarak ise; hipertrofik (yağ hücresinin hacmi büyük), hiperplastik (yağ hücre sayısı fazla) halinde sınıflandırılmaktadır.
Yağ dağılımına nazaran baktığımızda Elma tipi obeziteye sahip bireyin armut tipi obeziteye sahip bir bireye nazaran abdominal yağlanması daha fazla olacağı için daha risklidir. Zira abdominal yağlanma organların etrafındaki yağ dokusunu da arttırdığı için sıhhat sorunlarına taban hazırlar.
Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran ;
2016’da; 1.9 milyar yetişkin fazla kilolu, 650 milyondan fazla yetişkin ise obez! Yetişkinlerin % 39 ‘u çok kilolu, % 13’ü obez olarak tanımlanıyor.
5 yaşın altında 41 milyon çocuk , 5-19 yaşlarındaki 340 milyon çocuk ve ergen fazla kilolu yahut obez. Obezitenin dünya çapındaki yaygınlığı neredeyse 1975 ve 2016 yılları ortasında üç kat arttı. Afrika da bile 2000 yılından bu yana obezitede % 50 artış var. Evet Dünyamız süratle kilo alıyor ve pek çok hastalığa davetiye çıkarıyor. Şişmanlığın neden olduğu birtakım hastalıklar ise şöyle sıralanabilir.
-
İnsülin direnci – Hiperinsülinemi
-
Tip 2 Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)
-
Hipertansiyon
-
Koroner arter hastalığı
-
Hiperlipidemi – Hipertrigliseridemi
-
Metabolik sendrom
-
Safra kesesi hastalıkları
-
Bazı kanser çeşitleri (kadınlarda safra kesesi, endometriyum, yumurtalık ve göğüs kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri )
-
Osteoartrit
-
Uyku apnesi
-
Karaciğer yağlanması
-
Astım
-
Solunum zorluğu
-
Gebelik komplikasyonları
-
Menstruasyon düzensizlikleri
-
Aşırı kıllanma
-
Ameliyat risklerinin artması
-
Yeme bozuklukları
-
Cilt sıhhatinde bozulmalar
-
Kas-iskelet sistemi problemleri
PEKİ TAHLİL NE ?
Obezite önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Birinci uygulanacak tedavi yaklaşımı elbette tıbbi beslenme tedavisi olmalıdır. Bununla birlikte antrenman ve davranış değişliği programları uygulanmalıdır. Ayrıyeten gerekli durumlarda ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale de yapılabilir.
Multidisipliner bir yaklaşımla hekim , diyetisyen , psikolog , spor eğitmenlerinden oluşan bir grup bahisle yakından ilgilenmelidir. Diyetisyen kan analizleri, beden tahlili, beslenme alışkanlıklarını göz önünde bulundurarak şahsa mahsus bir diyet hazırlamalı ve makul aralıklarla denetimler yaparak sürecin sağlıklı devam etmesini sağlamalıdır. Kilo alımına neden olan olumsuz alışkanlıkların bilakis, olumlu davranışlar kazandırarak bunları sürdürülebilir kılmak temeldir.
Basit şeker, paketli eser ve tuz alımının kısıtlandığı, besin çeşitliliği artmış bir beslenme programı başarıyı arttıracaktır. Su tüketiminin ve antrenmanın arttığı bir hayat şekli ise sağlıklı ve fit görünümün kalıcı olmasını sağlar. Bununla birlikte toplumsal olarak sağlıklı besine erişimin artması, her tüketici profiline uygun bütçeli seçeneklerin sunulmasına yönelik çalışmalar arttırılmalıdır.
