Bugüne kadar, tükettiğiniz besinlerin bedeninizde ne üzere metabolik değişiklikler yaptığı ile ilgili
birçok yazı okumuş, uzmanları dinlemiş ve hatta diyet yapmış olabilirsiniz. Fakat bu besinlerin
fiziksel yapınızdan çok ruhsal durumunuzu etkilediğini biliyor muydunuz?
Yapılan araştırmalar tüketilen besinlerle ruh hali ortasında önemli bir etkileşim olduğu
yönünde.Yediğiniz yiyecekler psikolojinizi etkileyip denetim edebiliyor.Bu nedenle beslenmenize
dikkat ederek daha enerjik ve hatta daha keyifli olmanız mümkün.
Gün içinde huzurlu olmak ve olumlu kanılarla sarmalanmak istiyorsanız karbonhidratlar, kaliteli
bir uyku ve zihinsel faaliyetlerde artma istiyorsanız proteinler, daha enerjik bir yapıya sahip olmak
istiyorsanız vitaminler ve öğrenme kabiliyetinizin artmasını istiyorsanız yağları tüketmeye özen
göstermelisiniz.
Tabi ki üstte bahsettiğimiz besin öğelerinin bedene kâfi ve istikrarlı alınması çok değerli. Bu
nedenle öncelikle bir uzman tarafından, gün içinde gereksiniminiz olan kalori ve öbür makro besin
öğelerinin ölçüsünün belirlenmesi gerekiyor.
Karbonhidratlarla huzur bulun
Karbonhidratlar kan akışını hızlandırıp sakin ve huzurlu hissetmenize yardımcı olur. Araştırmalar 2
hafta mühletince karbonhidratlardan yoksul bir diyete maruz kalanlarda, diyet sonrası depresyona girme
riskinin arttığını göstermiştir. Fakat; beyaz ekmek, makarna, şekerli besinler üzere basit
karbonhidratlar yerine tam tahıllı ekmekler, taze meyveler, tahıllı gevrekler üzere kompleks
karbonhidratları tercih etmek gerekir.
Proteinlerle zihninizi canlandırın
Protein içeriği yüksek bir besin tükettiğinizde en küçük yapıtaşı olan aminoasitlere kadar parçalanır.
Bu aminoasitlerle oluşan nörotransmiter ismi verilen hususlar uyanık kalmanızı ve enerjik
hissetmenizi sağlar.
Esansiyel bir aminoasit olan triptofan proteinlerin sentezinde kullanılır. Triptofan,
beynin “iyi hissetme” kimyasalı olan serotoninin bir ön-maddesidir.
Özellikle et, balık, yağlı peynirler ve kurubaklagillerde bol ölçüde bulunur. Triptofan
içermeyen bir diyet tıpkı vakitte depresyon, anksiyete, uyku bozuklukları, hormon eksiklikleri ve
düşük konsantrasyon düzeylerine yol açar ve düşük serotonin düzeylerine neden olur.
Antidepresan vitaminler
Folik asit üzere b kümesi vitaminleri ile depresyondan korunmanız mümkün. Tabiki tüm besinlerde
olduğu üzere b kümesi vitaminlerinin fazla tüketimi sonucu bedende birikme ve organ harabiyetleri
yaşanabiliyor. Bu yüzden gün içinde bir ana öğünde bilhassa ıspanak, semizotu ve maydanoz gibi
koyu yeşil yapraklı zerzevatları, orta öğünlerde ise mandalina, portakal, fındık, ceviz ve badem gibi
meyve ve yağlı tohumları tüketmek kâfi .
Folik asitin eksikliği başta seratonin seviyesini düşürerek depresif bir ruh haline girmenize
sebep olabilir.
Öğretici yağlar
Serotonin ve dopaminin reseptörlerinin büyük bir kısmı omega-3 yağ asitlerinden oluşuyor ve
Omega 3 yağ asitleri bellek gelişiminde ve ruh halinin güzelleştirilmesinde kıymetli bir rol oynuyor.
Araştırmalar, düşük omega 3 düzeylerinin depresyon, karamsarlık üzere ruhsal bozukluklara
neden olduğunu göstermekle birlikte öğrenmenin zorlaşmasına da sebep olduğunu gösteriyor. Bu
yüzden bilhassa çocukların haftada 2 sefer balık tüketilmesi gerekiyor.. Omega 3 ün öteki kaynakları
ise; keten tohumu, ceviz, semizotu, kanola yağı, omega 3 ile zenginleştirilmiş yumurtalardır.
Mutluluk kaynağı kimyasal postacılar
Beyin işlevlerinden, nörotransmitter olarak tanımlanan (dopamin, serotonin, asetilkolin) ve sinir
hücreleri ortasında bilgileri taşıyan kimyasal postacılar sorumludur.
Kimyasal postacılar mod, uyku, hafıza, odaklanma üzere işlevleri yerine getirirler. Bu kimyasal
postacıların yetersizliği yahut dengesizliği durumunda motivasyon azalır ve alkol ve uyuşturucuya
karşı istek artar. Kimyasal postacıların kâfi seviyede üretimi için besinlerin içerisinde bulunan bazı
besin öğelerine ihtiyaç vardır. Bu durumda aşikâr bir kimyasal postacının fazla yahut az üretilmesi
ne yediğinize ve yediğinizin içinde de gerekli besin öğesinin bulunup bulunmayışına nazaran değişir.
Kısaca beyin kimyası yetersiz ve istikrarsız beslenmeye karşı çok hassastır.
Dopamin
Dopamin optimist bir mod ve canlılık, duyusal bilgilerin beyne akışını kolaylaştırma, odaklanma ve
konsantrasyon, lisanda akıcılık ve yaratıcılıkta artışa neden olan bir kimyasal postacıdır.
Serotonin
Serotonin, beyne ulaşan duyusal bilgi akışını azaltarak, sakinlik veren kimyasal postacıdır. Mod,
iştah, beden sıcaklığı, uyku sistemi, yatıştırıcı, negatif niyetlerden uzaklaştırıcı tesire sahiptir.
Asetilkolin
Asetilkolin, öbür değerli kimyasal postacıdır. Hafıza yöneticisi olarak tanımlanır. Yetersizliğinde
derin olmayan tetik uyku durumu gözlenir. Serotonin üzere beyne dışarıdan gelen tesirlere karşı filtre
görevi yaparak yalnızca kıymetli şeylere dikkat göstermemizi sağlar.
Tavuk, hindi, süt, yumurta, portakal, mandalina, kakao, kurubaklagiller, domates serotonin ve
dopamin seviyesini artırarak memnun, sakin ve zinde hissetmenizi sağlar.
Bizi biz yapan şey aslında yediklerimizdir. Bu yüzden yeterli bir mod için yediklerinize dikkat edin.
Diyetisyen Ayşegül Öztürk
